Jörg Breu starszy

Jörg Breu starszy (ur. ok. 1475–1480 w Augsburgu; zm. między majem a październikiem 1537 w Augsburgu) – niemiecki malarz, rysownik, drzeworytnik, projektant witraży i iluminator. Jego prace obejmowały tematykę sakralną, historyczną i mitologiczną. (wyznanie katolickie)

Genealogia

  • Ojciec: Georg, tkacz;
  • Matka: N.N.;
  • Dzieci: Jörg Breu (młodszy) (ok. 1510–1547), malarz i córka Anna;

Życiorys

Jörg Breu starszy, Zwycięstwo Publiusza Korneliusza Scipiona nad Hannibalem w bitwie pod Zamą
Jörg Breu starszy.
Źródło: Alte Pinakothek, Monachium

Jörg Breu był uczniem Ulricha Apta. Po pobycie w Austrii rozpoczął w 1502 roku samodzielną działalność w Augsburgu. Około 1508 i 1514 roku przebywał we Włoszech. Z zapisków Breua, obejmujących lata 1512–37, wynika, że w 1534 roku przekazał warsztat i licznych uczniów synowi.

W czasie wędrówki po Austrii stał się, obok Albrechta Altdorfera, Lucasa Cranacha (okres wiedeński), Wolfa Hubera, jednym z czołowych mistrzów szkoły naddunajskiej (Donauschule). Do prac z tego okresu należą ołtarze w klasztorze cystersów w Zwettl (1500), w kościele kartuzów w Aggsbach (Aggsbacher Altar, 1501, przeniesiony w 1816 do opactwa w Herzogenburgu), w klasztorze benedyktynów w Melke (1502). Chociaż początkowo ceniony był wyżej niż Hans Burgkmair (starszy), to z upływem czasu znalazł się w jego cieniu, ale należy przy tym wziąć pod uwagę utracone freski w augsburskim ratuszu, nad których wykonaniem sprawował pieczę w 1516 roku.

Od 1504 roku projektował drzeworyty do Konstanzer Missale (1504), Reisen Vartomans (1515), Modlitewnika cesarza Maksymiliana I (1515) i Theuerdank (1519). Oprócz tego wykonał projekty okrągłych witraży (Kriege und Jagden Maximilians, cykl 12 miesięcy). W 1521 i 1522 uczestniczył w wyposażaniu kaplicy Fuggerów w kościele św. Anna w Augsburgu, gdzie wykonał obrazy na małych i dużych skrzydłach zamykanych organów. Na zlecenie księcia Wilhelma IV Bawarskiego namalował dla Münchner Lusthaus cykl historyczny z obrazami Samobójstwo Lukrecji (1528) i Zwycięstwo Publiusza Korneliusza Scipiona nad Hannibalem w bitwie pod Zamą (ok. 1530). Obrazy te wykazują silne wpływy włoskie i tendencje manierystyczne.

Dzieła (wybór)

G A L E R I A

  • 1490: Fragment turnieju, rysunek, 27 x 20,7 cm, Bibliotheque National de France, Paryż, online
  • Cesarz Maksymilian na polowaniu, rysunek, 26,7 x 27 cm, Bibliotheque National de France, Paryż, online
  • 1516: Maria z Dzieciątkiem między patronami Konstancji św. Konradem i Pelagiuszem, z: Breviarium iuxta ritum etc., drzeworyt, 12,8 x 8,2 cm, Staatliche Kunstsammlungen Dresden - Kupferstich-Kabinett, online
  • 1519: Theuerdank, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, online
  • ok.1521: Sianokosy (czerwiec), rysunek cykl 12 miesięcy, średnica 23,7 cm, National Gallery of Art, Waszyngton, online
  • ok.1521: Winobranie (wrzesień), rysunek cykl 12 miesięcy, średnica 23,6 cm, National Gallery of Art, Waszyngton, online
  • 1522–27: Ołtarz św. Urszuli (Ursula Altar), olej na desce lipowej, 215 x 162 cm (część środkowa), Gemäldegalerie Alte Meister, Drezno, online
  • ok. 1525: Duchowny wygłaszający kazanie do zgromadzenia, z: Johann Lichtenberger: Practica und Prenostication etc., drzeworyt, 12,4 x 13,2 cm, Staatliche Kunstsammlungen Dresden - Kupferstich-Kabinett, online
  • 1528: Samobójstwo Lukrecji (Selbstmord der Lucretia), cykl historyczny, olej na desce świerkowej, 103,5 x 148,5 cm, Bayerische Staatsgemäldesammlungen - Alte Pinakothek, Monachium, online
  • 1534: Zamożny mężczyzna, z: Der Deutsche Cicero, Memorial der Tugend, fol. 144b, , drzeworyt, 14,4 x 15,6 cm, Staatliche Kunstsammlungen Dresden - Kupferstich-Kabinett, online
  • 1500–37: Cztery temperamenty, rysunek (pióro, tusz), średnica 23 cm, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, online
  • Modlitewnik cesarza Maksymiliana I

Literatura

  • Wolfgang Wegner: "Breu, Jörg der Ältere" w: Neue Deutsche Biographie 2 (1955), s. 604-605, online.

Linki