Lujo Brentano

Lujo (Ludwig Joseph) von Brentano (ur. 18 grudnia 1844 w Aschaffenburgu; zm. 9 sierpnia 1931 w Monachium) – niemiecki prawnik, filozof i ekonomista. Jego bratem był filozof i psycholog Franz Brentano (1838–1917). (wyznanie katolickie)

Bundesarchiv Bild 146-1986-107-28A, Ludwig Joseph Brentano (Lujo Brentano)
Lujo Brentano, 1890.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec: Christian (1784-1851), był bratem Clemensa Brentano (1778-1842 i Bettiny von Arnim (1785–1859);
  • Matka: Emilie Genger z domu Reichelsheim (1810-81);
  • Brat: Franz (1838–1917), psycholog, socjolog i filozof;
  • Ożenił się: we Wrocławiu w 1874 z Valerie Erbreich (1851–1918);
  • Dzieci: córka Sophie (1874–1956).

Życiorys

Lujo Brentano pochodził z prominentnej rodziny pochodzenia włoskiego. Po ukończeniu gimnazjum w Augsburgu i Aschaffenburgu studiował na uniwersytetach w Dublinie, Münster, Monachium, Heidelbergu, Würzburgu, Getyndze i Berlinie. W Heidelbergu uzyskał w 1866 r. tytuł doktora prawa, w Getyndze w 1867 r. tytuł doktora filozofii, a w 1871 r. habilitował się w Berlinie, gdzie został Privatdozentem. Był profesorem ekonomii, nauki o finansach i historii gospodarki na uniwersytetach we Wrocławiu (1872–1882), Strasburgu (1882–1888), Wiedniu (1888–1889), Lipsku (1889–1891) i Monachium (1891–1916), gdzie pomimo przejścia na emeryturę w 1914 r. nadal pracował.

W trakcie podróży do Anglii odbytej w 1868 r. razem ze statystykiem Ernstem Engelem (1821–1896) poznał tamtejsze warunki pracy i życie angielskiej klasy robotniczej. Te badania legły u podstaw jego socjalno-politycznej pracy, która dotyczyła zarówno materialnej, jak i duchowej poprawy życia robotników. Działalność Lujo Brentano zakorzeniona była w wierze w doskonalenie się ludzkości w sensie ideałów humanistycznych doby oświecenia. W 1872 r. udzielał się w zakładaniu Związku Polityki Socjalnej (Verein für Sozialpolitik). Wspólnie z Adolphem Wagnerem (1835–1917) i Gustavem von Schmollerem (1838–1917) reprezentował idealistyczny liberalizm społeczny. Chciał przezwyciężyć pesymistyczny marksizm i płytki optymizm gospodarczy typu manczesterskiego. Gospodarka nie była dla niego celem samym w sobie, lecz miała zapewnić środki i dobra, które są niezbędne do lepszego rozwoju człowieka, rozwinięcia jego sił i planów. Uważał, że dobrobyt materialny powinien zostać zapewniony przez uregulowania prawne oraz dzięki walce związków zawodowych o podniesienie wynagrodzeń i skrócenie czasu pracy. W celu poprawy świadomości robotników i podniesienia ich poziomu intelektualnego utworzył w Monachium kursy Münchener Volkshochschulkurse. Również politycznie i socjalnie uzasadniał konieczność powstania wolnego handlu, który jego zdaniem w połączeniu z wyższym wynagrodzeniem rzeczywistym zapewniłby szerokim masom dzięki niższym cenom lepsze utrzymanie. Przeprowadzone przez Lujo Brentano studia mające na celu ugruntowanie jego systemu gospodarczo-politycznego zaowocowały w historii gospodarki.

O pobycie w Strasburgu opublikował w 1917 r. bardzo poczytną książkę Wspomnienia alzackie (Elsässer Erinnerungen), z historią własnej rodziny zmierzył się w Życiu miłosnym Clemensa Brentano (Clemens B.s Liebesleben, 1921), opublikował niedrukowane dotąd materiały ze spuścizny Bettiny von Arnim (1785–1859) i Clemensa Brentano. Przegląd jego całej działalności oferuje, wydana krótko przed śmiercią, autobiografia Moje życie w walce o rozwój socjalny Niemiec (Mein Leben im Kampf um die soziale Entwicklung Deutschlands, 1931), w której historia świata jego czasu i historia ekonomii gospodarczej tworzą syntezę.

Dzieła (wybór)

  • Die Arbeitergilden der Gegenwart. 2 tomy, Leipzig 1871 i 1872.
  • Die Arbeiterversicherung gemäss der heutigen Wirtschaftsordnung. Leipzig 1879.
  • Meine Polemik mit Karl Marx. Zugleich ein Beitrag zur Frage des Fortschritts der Arbeiterklasse und seiner Ursachen. Berlin 1890.
  • Arbeitseinstellungen und Fortbildung des Arbeitsvertrags. Leipzig 1890.
  • Ethik und Volkswirtschaft in der GWerke von und über Lujo Brentano in der Deutschen Digitalen Bibliothekeschichte. München 1901.
  • Versuch einer Theorie der Bedürfnisse. München 1908.
  • Wie studiert man Nationalökonomie. München 1919.
  • Die Urheber des Weltkriegs. München 1922.
  • Das Wirtschaftsleben der antiken Welt. Jena 1929.
  • Mein Leben im Kampf um die soziale Entwicklung Deutschlands. Jena 1931.

Literatura

  • Michael Seewald: Lujo Brentano und die Ökonomien der Moderne. Wissenschaft als Erzählung, Empirie und Theorie in der deutschen ökonomischen Tradition (1871–1931). Metropolis, Marburg 2010, ISBN 978-3-89518-829-9.
  • Friedrich Zahn: „Brentano, Lujo (Ludwig Josef)” w: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 2, Duncker & Humblot, Berlin 1955, ISBN 3-428-00183-4, s. 596 (online).

Linki

Autor: Roman Penkała