Antonie Brentano

Antonie Brentano (ur. 28 maja 1780 r. w Wiedniu jako Johanna Antonia Josepha Edle von Birkenstock, zwana Toni; zm. 12 maja 1869 r. we Frankfurcie nad Menem) była centralną postacią kobiecą w życiu Ludwiga van Beethovena (1770-1827). (wyznania katolickiego)

Wciąż nie jest ostatecznie wyjaśnione, czy ona, czy też Josephine von Brunsvik (1779-1821) jest legendarną "Nieśmiertelną Ukochaną" (niem. Unsterbliche Geliebte), do której skierował w lecie 1812 r. słynny trzyczęściowy list miłosny.

Antonie Brentano3
Portret Antonie Brentano wykonany przez Josepha Karla Stielera, 1808.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Johann Melchior Edler von Birkenstock (1738-1809), dyplomata, urzędnik państwowy; matka Caroline Josefa von Hay (1755-1788); - poślubiła 20 lipca 1798 r. we Frankfurcie nad Menem Franza Brentano (1765-1844), syna Petera Antona Brentano (1735-1797); miała 3 córki.

Życiorys

Po wczesnej śmierci matki Antonie Brentano wychowywana była w klasztorze urszulanek w Pressburgu. Po ślubie z Franzem Brentano zamieszkała we Frankfurcie nad Menem, gdzie kontynuowała rozpoczętą w Wiedniu edukację muzyczną i nadal brała lekcje gry na fortepianie. Kiedy zachorował jej ojciec udała się latem 1809 r. z trzema córkami do Wiednia i przebywała tam do jesieni 1812 roku. Od 8 maja do 3 czerwca 1810 r. przebywała u niej Bettina Brentano (1785-1859) razem z rodziną jej szwagra Friedricha Carla von Savigny (1779-1861). Kilka dni przed wyjazdem Bettina chciała poznać Beethovena, którego pierwszy raz odwiedziły razem 31 maja w jego mieszkaniu. Już wkrótce stosunki między Antonie Brentano a Beethovenem były bardzo zażyłe.

Beethoven odwzajemniał uczucia Antonie Brentano na swój sposób i zadedykował jej w październiku 1811 r. opus 83. Podobną dedykacją opatrzony jest pewien egzemplarz wyciągu fortepianowego z »Christus am Oelberge« (pol. Chrystus na Górze Oliwnej) op.85. Punkt kulminacyjny wydaje się oznaczać pieśń »An die Geliebte« (pol. Do ukochanej) WoO 140 z listopada 1811 roku, której adresatką czuła się Antonie Brentano.

List Beethovena do "Nieśmiertelnej Ukochanej" przedstawia dla muzykologii wielką zagadkę zwłaszcza, że nie zaznaczył jednoznacznie, kiedy i gdzie list pisał. Dzisiaj uważa się jako pewne, że powstał 6/7 lipca 1812 r. w czeskim kurorcie w Cieplicach (czes. Teplice; niem. Teplitz), i że adresatka w tym czasie przebywała w kurorcie w Karlowe Wary (czes. Karlovy Vary, niem. Karlsbad), na co miałaby wskazywać litera "K". Oprócz tego powszechnie przyjmuje się, że nieoczekiwane spotkanie z "Nieśmiertelną Ukochaną" stało się przeszkodą ponownego spotkania 3 lipca z Karlem Augustem Varnhagenem von Ense (1785-1858).

3 lipca 1812 r. Antonie Brentano przybyła do Pragi i następnego dnia podróżowała do Karlowych Warów. Pomijając fakt, że w tym czasie była jedyną kobietą, z którą Beethoven utrzymywał tak bliskie kontakty, jest chyba jedyną, które wydaje się spełniać wszystkie warunki. Antonie podróżowała z mężem i to mogło być powodem, że chciał uniknąć z nią spotkania i nie wysłał tego listu.

Antonie Brentano z uwagą śledziła karierę Beethovena i prowadziła z nim korespondencję, a jej mąż wspierał go finansowo. W 1820 r. zleciła malarzowi Josephowi Karlowi Stielerowi (1781-1858) wykonanie portretu Beethovena, który obecnie jest najbardziej znanym jego wizerunkiem. Wcześniej Stieler namalował już jej i męża portrety, które obecnie znajdują się w Brentanohaus w Oestrich-Winkel.

Wspólny przyjaciel, Moritz Trenck von Tonder, informował Antonie Brentano w 1827 r. o śmierci Beethovena i jego pogrzebie. Również otrzymała informację o ostatnich dniach życia przyjaciela od jego brata Nikolausa Johanna. Prawdopodobnie Antonie Brentano nigdy już nie przebywała po 1812 r. we Wiedniu, ale swoją willę sprzedała dopiero w 1832 roku.

Do grona przyjaciół Antonie Brentano zaliczali się także Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832), Zacharias Werner (1768-1823) i Johann Michael Sailer (1751-1832). Zarówno w Wiedniu, jak i we Frankfurcie prowadziła salon, w którym przebywały liczne postacie ówczesnego życia kulturalnego.

Literatura

  • Max Unger: Auf Spuren von Beethovens „Unsterblicher Geliebten“, Langensalza 1911.
  • Peter Anton von Brentano di Tremezzo: Stammreihen der Brentano mit Abriß der Familiengeschichte, Bad Reichenhall 1933.
  • Franz Carl Hartmann: Franz und Antonia Brentano. Die Frankfurter Freunde Ludwig van Beethovens, Frankfurt 1982.

Linki

Autor: Roman Penkała