Anna Amalia von Braunschweig-Wolfenbüttel

Anna Amalia von Braunschweig-Wolfenbüttel (ur. 24 października 1739 w Wolfenbüttel; zm. 10 kwietnia 1807 w Weimarze) – dzięki małżeństwu stała się księżną Sachsen-Weimar-Eisenach. Od 30 sierpnia 1759 do 3 września 1775 była regentką. Prowadząc dwór weimarski na wzór książąt renesansowych stała się mecenaską sztuki. (wyznanie luterańskie)

Anna Amalia von Braunschweig-Wolfenbüttel. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Karol I (1713–1780), książę Brunszwicku-Wolfenbüttel; matka księżna Filipa Charlotta Pruska (Philippine Charlotte, 1716–1801), córka króla Prus Fryderyka Wilhelma I (1688–1740) i siostra Fryderyka Wielkiego (1712–1786); 16 marca 1756 poślubiła Ernsta Augusta II Konstantina (1737–1758), księcia Saksonii-Weimaru-Eisenach; dzieci Karol August (1757–1828) i Friedrich Ferdinand Konstantin (1758–93).

Życiorys

Anna Amalia była piątym z trzynastu dzieci pary książęcej Karola I i Filipy Charlotty Pruskiej. Jej nauczycielem był wybitny teolog w dobie oświecenia Johann Friedrich Wilhelm Jerusalem (1709–1789). W wieku 16 lat poślubiła 16 marca 1756 r. księcia Ernsta Augusta II Konstantina. Po jego śmierci została 30 sierpnia 1759 r. regentką i panowała do 3 września 1775 r., do przejęcia władzy prze Karola Augusta. W 1772 r. powołała na wychowawcę swoich synów Christopha Martina Wieland (1733–1813). Jako mecenaska wspierała sztukę i naukę. Kilka lat po pożarze zamku odbudowała teatr, do rozwoju którego przyczynił się przybyły w listopadzie 1775 r. do Weimaru Johann Wolfgang Goethe (1749–1832). Już wówczas dbała o lepsze wykształcenie aktorów. Sama była też tłumaczką (znała łacinę, grekę, języki francuski i angielski), kompozytorką i poetką.

Założyła jeden z największych wówczas prywatnych zbiorów książek w Niemczech tzw. Bibliotekę Księżnej Anny Amalii (niem. Herzogin-Anna-Amalia-Bibliothek, skrót HAAB), w której oprócz literatury w języku francuskim (co było typowe dla ówczesnych zbiorów magnackich) znajdowały się od 1776 r. książki niemieckojęzyczne i tłumaczenia literatury obcej na język niemiecki.

W 1787 r. udała się do Włoch, gdzie pozostała prawie dwa lata. Przed wkroczeniem Francuzów w 1806 r. do Weimaru opuściła miasto, do którego wróciła krótko przed śmiercią.

Literatura

• Carl August Hugo Burkhardt: "Anna Amalia", w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 1, Duncker & Humblot, Leipzig 1875, s. 386, online.
• Sandra Dreise-Beckmann: Herzogin Anna Amalia von Sachsen-Weimar-Eisenach (1739–1807). Musikliebhaberin und Mäzenin. Schneverdingen 2004.
• Georg von Dadelsen: "Anna Amalia", w Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 1, Duncker & Humblot, Berlin 1953, ISBN 3-428-00182-6, s. 302, online.

Linki

• Pisma Anny Amalii von Braunschweig-Wolfenbüttel w Deutsche Digitale Bibliothek.