Otto Brahm

Otto Brahm, właściwie Otto Abrahamson, pseudonim Otto Anders (ur. 5 lutego 1856 w Hamburgu; zm. 28 listopada 1912 w Berlinie) – niemiecki krytyk teatralny i dyrektor teatru. (wyznanie mojżeszowe, później bezwyznaniowy)

Otto Brahm, ok. 1905. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

• Ojciec: Julius Abrahamson (1819–88, wyznanie mojżeszowe), kupiec;
• Matka: Emilie Simon (1831–1905);
• Brat: Ludwig (1862–1926), aktor;
• Stan cywilny: kawaler.

Życiorys

Po krótkim okresie nauki w gimnazjum realnym (1869–71) Otto Brahm uczył się od 1872 w „Hamburger Bankinstitut”. Od 1876 studiował historię i germanistyką m.in. u Hermana Grimma (1828–1901), Wilhelma Scherera (1841–1886), Ericha Schmidta (1853–1913) na uniwersytetach w Berlinie, Heidelbergu, Strasburgu i Jenie, gdzie w 1879 doktoryzował się. Od 1879 mieszkał w Berlinie i od 1881 do 1885 pracował dla gazety „Vossische Zeitung”.

Na wzór teatru „Théâtre libre” założył 5 kwietnia 1889 razem z Maximilianem Hardenem (1861–1927), braćmi Juliusem (1859–1930) i Heinrichem Hart (1855–1906), Theodorem Wolffem (1868–1943), Paulem Schlentherem (1854–1916) i innymi stowarzyszenie teatralne „Freie Bühne“, którego zadaniem była walka przeciw „kłamstwom we wszelkiej postaci”. Założenie stowarzyszenia „Freie Bühne“, którego został prezydentem, stanowiło punkt zwrotny w jego życiu. W 1890 założono tygodnik „Freie Bühne für modernes Loben“ (później „Die neue Rundschau“), do którego pisał liczne artykuły. W tym okresie osiągnął szczyt swojej kariery publicystycznej. Czasopismo wkrótce stało się propagatorem naturalizmu literackiego. Naturalizm był dla Otto Brahma, przede wszystkim artystyczną możliwością do nowego kształtowania tragedii zgodnego z naukowym obrazem świata. Dzięki Georgowi Brandesowi (1842–1927) i Juliusowi Hoffory (1855–1897) zwrócił uwagę na Henrika Ibsena (1828–1906). W dramatach Ibsena znalazł nie tylko rozliczenie z konwencjonalnym „kłamstwem życia” - które również było kłamstwem w ówczesnych Niemczech -, lecz także odpowiadającą nowej formie treść: realistyczny dialog i język dnia codziennego. Oba pierwsze dzieła, które zostały wystawione przez „Freie Bühne“, określały przyszłą drogę Otto Brahma jako dyrektora teatru. Była to znana już sztuka Ibsena Upiory i pierwszy dramat Gerharta Hauptmanna (1862–1946) Przed wschodem słońca (Vor Sonnenaufgang).

W 1894 Otto Brahm objął kierownictwo w teatrze „Deutsches Theater” i uczynił Gerharta Hauptmanna jego głównym dramaturgiem oraz zatrudnił aktora Maxa Reinhardta (1873–1943). W latach 1904–12 Otto Brahm był dyrektorem berlińskiego teatru „Lessingtheater”. Premiery prawie wszystkich sztuk Gerharta Hauptmanna, z którym się przyjaźnił, odbyły się w kierowanych przez niego teatrach.

Jako dyrektor teatru, Otto Brahm analizował przed wystawieniem każdej nowej sztuki jej tekst, aby poznać jej specyfikę. Zatrudniani przez niego aktorzy, nie mieli deklamować – jak to było dotąd w zwyczaju –, lecz odtworzyć role realistycznie i psychologicznie. Nowość ta stała się istotnym przyczynkiem do powstania teatru kameralnego.

Dzieła (wybór)

• Das deutsche Ritterdrama des achtzehnten Jahrhunderts, Studien über Joseph August von Törring, seine Vorgänger und Nachfolger. Strassburg : K.J. Trübner, 1880.
• Karl Stauffer-Bern. Sein Leben, seine Briefe, seine Gedichte. Stuttgart 1892.
• Kritische Schriften. Wydawca Paul Schlenther. 2 tomy, Berlin: S. Fischer Verlag 1915.

Literatura

• Hubert Kulick: „Brahm, Otto” w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 2, Duncker & Humblot, Berlin 1955, ISBN 3-428-00183-4, s. 507 f. (online).