Wilhelm Bölsche

Wilhelm Karl Eduard Bölsche (ur. 2 stycznia 1861 w Kolonii; zm. 30 sierpnia 1939 w Schreiberhau (obecnie Szklarska Poręba)) – niemiecki pisarz. (wyznanie ewangelickie)

Nicola Perscheid - Wilhelm Bölsche 1908
Wilhelm Bölsche, 1908.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec : Carl, po studiach teologicznych został redaktorem gazety Köln Zeitung.
  • Matka : Elise Kunckel, córka księgarza z Moguncji.
  • Ożenił się : 1) w Berlinie w 1892 z Adele Bertelt, rozwód w 1895, 2) w Kolonii w 1897 z Johanną z domu Walther.
  • Dzieci : syn i córka.

Życiorys

Wilhelm Bölsche studiował historię sztuki i filozofię w Bonn i Paryżu. W 1885 osiadł w Berlinie, gdzie poświęcił się pisarstwu. Jego obie pierwsze powieści nie odniosły sukcesu, jednak nawiązał w 1887 kontakt ze stowarzyszeniem „Durch” i zetknął się z naturalizmem, którego pismem programowym stała się jego broszura Naturwissenschaftlichen Grundlagen der Poesie. Prolegomena einer realistischen Aesthetik (1887). W 1888 poznał Bruno Willego (1860–1928) i w Erkner Gerharta Hauptmanna (1862–1946), z którym połączyła go dozgonna przyjaźń.

W 1890 Wilhelm Bölsche brał udział w zakładaniu teatru dla ubogich Freien Volksbühne, został redaktorem czasopisma literackiego Die neue Rundschau i zamieszkał w zacisznym Friedrichshagen (dzielnica Berlina). Od października 1893 mieszkał w Zurychu, gdzie poznał Franza Bleia (1871–1942) i Anitę Augspurg (1857–1943). W 1894 wrócił do Friedrichshagen. W 1918 przeprowadził się do Szklarskiej Poręby Górnej (Oberschreiberhau). Nadzieja na napisanie tutaj książki Sternenfrieden, w której chciał przedstawić swój idealistyczny i panpsychiczny obraz świata, nie spełniła się.

W celu uhonorowania Wilhelma Bölsche nazwano w 1931 jego imieniem grań skalną między Wielkim a Małym Śnieżnym Kotłem urzędowo zwaną „B.-Grat“.

Wilhelm Bölsche wydawał dzieła zebrane znamienitych pisarzy niemieckich takich, jak Heinrich Heine (1887), Wilhelm Hauff (1888), Ludwig Uhland (1893), Christoph Martin Wieland (1902), Novalis (1903), jak również poszczególne pisma Wilhelma von Humboldta (1767–1835), Ludwiga Büchnera (1824–1899) i Angelusa Silesiusa (1624–1677). Chociaż pisma Wilhelma Bölsche dotyczą przeważnie tematyki przyrodniczej, to nie był on przyrodnikiem, lecz jedynie jako pisarz popularyzował problematykę przyrodniczą. Dzięki książce Das Liebesleben in der Natur (1898) uważany jest za twórcę nowoczesnej książki popularnonaukowej.

Dzieła (wybór)

  • Paulus. Roman aus der Zeit des Kaisers Marcus Aurelius, 2 tomy, 1885.
  • Der Zauber des Königs Arpus, (powieść) 1887.
  • Die naturwissenschaftlichen Grundlagen der Poesie. Prolegomena einer realistischen Ästhetik, 1887.
  • Heinrich Heine. Versuch einer ästhetisch-kritischen Analyse seiner Werke und seiner Weltanschauung, 1888.
  • Die Mittagsgöttin, 3 tomy, (powieść) 1891.
  • Entwicklungsgeschichte der Natur, 2 tomy, 1894–1896.
  • Das Liebesleben in der Natur, 3 tomy, 1898–1903.
  • Ernst Haeckel. Ein Lebensbild, 1900.
  • Die Entwicklungslehre (Darwinismus), 1900.
  • Aus der Schneegrube. Gedanken zur Naturforschung, 1903.
  • Naturgeheimnis, 1905.
  • Komet und Weltuntergang, 1910.
  • Von Wundern und Tieren. Neue naturwiss. Plaudereien, 1915.
  • Der Stammbaum der Insekten, 1916.
  • Eiszeit und Klimawechsel, 1919.
  • Naturphilosophische Plaudereien, 1920.
  • Tierseele und Menschenseele, 1924.
  • Erwanderte deutsche Geologie. Die Sächsische Schweiz, 1925.
  • Die Abstammung der Kunst, 1926.
  • Drachen. Sage und Naturwissenschaft. Eine volkstümliche Darstellung, 1929.
  • Der Termitenstaat. Schilderung eines geheimnisvollen Volkes, 1931.

Literatura

  • Fritz Bolle: Bölsche, Wilhelm Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 2, Duncker & Humblot, Berlin 1955, ISBN 3-428-00183-4, s. 400. (online).

Linki

Autor: Roman Penkała