Justus Henning Böhmer


Justus (Jobst) Henning Böhmer (także Boehmer; ur. 29 stycznia 1674 w Hanowerze; zm. 23 sierpnia 1749 r. w Halle) - niemiecki prawoznawca, znawca prawa kościelnego. (wyznania luterańskiego)

Böhmer Justus Henning (1674–1749)
Justus (Jobst) Henning Böhmer.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia


Ojciec Valentin (1634-1704), adwokat i notariusz cesarski w Hanowerze; matka Anna Maria Schirmer (Schuermann) (1643-1715); - ożenił się w Halle w 1703 r. z Eleonorą Rosian Stützing (1679-1739); miał 4 synów i córkę.

Życiorys


Justus Henning Böhmer studiował od 1693 r. w Jenie prawoznawstwo, filozofię i teologię. Po obronie dysertacji w 1695 r. De imputatione culpae propriae rozpoczął pracę jako adwokat w Hanowerze, jednak zrzekł się tej funkcji i w 1697 r. jako ochmistrz (guwerner) młodego szlachcica kontynuował studia najpierw na uniwersytecie w Rinteln, a potem w Halle. W tym czasie jego nauczycielami byli m.in. Christian Thomasius i Johann Franz Buddeus. W 1698 r. został w Halle promowany na magistra obu praw po obronie pracy De jure epistalmatis, von fürstlicher Ordre. Od 1699 r. wykładał na uniwersytecie w Halle. Razem ze swoim wychowankiem grafem Heinrichem Georgiem von Waldeckiem wziął udział w 1701 r. w uroczystości koronacyjnej na dworze pruskim w Berlinie, gdzie znalazł protektorów w tamtejszym ministerstwie i 27 lipca 1701 r. został profesorem nadzwyczajnym w Halle. W sierpniu 1702 r. otrzymał tytuł doktora prawa. W ten sposób rozpoczął karierę akademicką, która zapewniła mu liczne stanowiska w Halle (od 1711 r. profesor zwyczajny, radca dworu, radca hrabiego Palatynatu od 1715 r., tajny radca od 1719, kanclerz rządu Księstwa Magdeburgu od 1743 r.). W 1731 r. osobiście informował w Poczdamie króla pruskiego Fryderyka Wilhelma I o stanie uniwersytetu w Halle przy czym uzyskał jego życzliwość i został powołany na dyrektora uniwersytetu jak również zastępcą profesora kierującego katedrą na wydziale prawa, a od 1743 r. kierował katedrą. Poza tym był dwa prazy prorektorem uniwersytetu i siedem razy dziekanem. Pomimo licznych propozycji pracy z innych uniwersytetów (Berno, Frankfurt nad Odrą, Helmstedt, Kolonia, Lipsk,Wittenberga, Tybinga), pozostał w Halle.

Znaczenie


Justus Henning Böhmer wyróżniał się nie tylko wyśmienitą uczonością, lecz także głęboką wrażliwością religijną. W młodości napisał kilka pieśni religijnych, które zostały opublikowane w 1704 r. w kancjonale Geistreiche Gesangbücher Johanna Anastasiusa Freylinghausensa (1670-1739). W dziedzinie prawa koncentruje się obok prawa cywilnego na prawie kościelnym i był początkowo zwolennikiem oraz pionierem dominującego systemu terytorialnego, w którym każda głowa państwa posiada także władzę duchową. W późniejszych latach reprezentował także tendencję do krajowego prawa bazującego na prawie naturalnym jak również do kolegializmu, wg której to teorii członkowie kościelnej społeczności religijnej (collegia) posiadali pewną autonomię. W swoim wielkim pięciotomowym dziele o prawie kościelnym Jus eccelsiasticum protestantium, które zawiera pierwsze systematyczne przedstawienie ewangelickiego prawa kościelnego, odnosił się wprawdzie jeszcze do prawa kanonicznego, ale zreformował je na potrzeby Kościoła ewangelickiego, tak że zasady Reformacji zostały oszczędzone w stosunku do przedreformacyjnych pryncypiów i sprzeciwów oraz silnej ortodoksji. W środku doby oświecenia i pod wpływem jego nurtu reprezentował zamiast religijnego fundamentalizmu przepisów prawnych wzrastający krytyczny i naukowy rozwój. Metody i poglądy Böhmer opanowały całe ewangelickie prawo kościelne w XVIII wieku i były podstawą do dalszych reform aż do czasów współczesnych. Ważna jest także jego praca XII Dissertationes a iuris ecclesiastici antiqui o historii prawa wczesnego Kościoła.

Justus Henning Böhmer należy do klasyków ewangelickiego prawa kościelnego, któremu stworzył solidne teoretyczne podstawy kanoniczno-prawne i historyczne. W zakresie prawa cywilnego kontynuował dzieło Samuela Stryka. Jak wielu uczonych tego okresu był wybitnym praktykiem. Był autorem 2725 orzeczeń prawnych.

Dzieła (wybór)


  • Jus parochiale, 1701.
  • Introductio in jus digestorum, 1704.
  • Jus ecclesiasticum protestantium, 5 tomów, 1714.
  • XII Dissertationesa iuris ecclesiastici antiqui, 1729.
  • Usus moderni Strykiani continuatio..., 1733.
  • Institutiones iuris canonici tum ecclesiasticum, 1738.

Literatura


  • Friedrich Wilhelm Bautz: Böhmer, Justus Henning. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 1, Bautz, Hamm 1975, s. 666.
  • R. W. Dove: „Böhmer, Justus Henning” w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 3, Duncker & Humblot, Leipzig 1876, s. 79–81 (online).
  • Hans Liermann: Böhmer, Justus (Jobst) Henning. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 2, Duncker & Humblot, Berlin 1955, ISBN 3-428-00183-4, s. 392.

Linki