Franz Blei

Franz Blei (pseudonimy Peregrin Steinhövel, Franziskus Amadeus; ur. 18 stycznia 1871 r. w Wiedniu; zm. 10 lipca 1942 r. w Westbury, New York, USA) - austriacki pisarz, tłumacz i krytyk literacki. Pisał także libretta m.in. do opery »Das Nusch-Nuschi« skomponowanej przez Paula Hindemitha (1895-1963). (wyznania katolickiego)

Franz Blei (1918)
Franz Blei (1918).
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Karl; matka Agnes Kosch; - ożenił się z Marią Lemann; miał córkę Marię Evę Sibyllę (1897-19620 i syna Petera (1905-1959).

Życiorys

Franz Blei studiował ekonomię i historię literatury w Wiedniu, Paryżu, Bernie i Zurychu. W Bernie doktoryzował się w 1895 r. z zakresu ekonomii. Od 1900 r. był redaktorem w czasopiśmie Die Insel. Wcześnie też należał do kręgu marksistowskiego skupionego wokół Alfreda Adlera, z którym się przyjaźnił. Około 1900 r. przebywał przez dwa lata w Stanach Zjednoczonych, a potem mieszkał przeważnie w Monachium i Berlinie.

Franz Blei znany był jako eseista, krytyk, tłumacz (dzieł m.in. André Gide'a (1869-1951), Oscara Wilde'a (1854-1900)) i wydawca. W 1909 r. brał udział w redagowaniu zbioru pism »Sämtliche Werke. Propyläen-Ausgabe« Johanna Wolfganga vona Goethego (1749-1832). Jako kolekcjoner książek należał w 1907 r. do założycieli towarzystwa Gesellschaft der Münchener Bibliophilen (Towarzystwo Bibliofilów Monachijskich) i przetłumaczył w 1912 r. »Philobiblion« (polskie tłumaczenie J. Kasprowicz "O miłości do ksiąg" 1921 r.) Richarda de Bury (1287-1345). Znaczący jest także jego udział w prowadzeniu i tworzeniu wielu czasopism. Jako redaktor kierował w latach 1901-02 czasopismem Insel, był założycielem, współzałożycielem lub wydawcą następujących czasopism; Amethyst (1906), Opale (1907), Hyperion (z Carlem Sternheimem, 1908), Der Zwiebelfisch (1909), Der Lose Vogel (1912-1913), Summa (z Maxem Schelerem, 1917) i Die Rettung (z Albertem Parisem Güterslohem, 1918). Pisał także do czasopisma Die weißen Blätter wydawanego przez René Schickele (1883-1940), Der Querschnitt i od 1925 r. do tygodnika Roland von Berlin założonego przez Leo Leipzigera.

Ze względów politycznych Franz Blei  wyemigrował w 1932 r. na Majorkę. Po dojściu nazistów do władzy wiele jego pism zostało spalonych i zakazanych. We wrześniu 1936 r. opuścił Majorkę i w kolejnych latach przebywał w Wiedniu, Florencji i Cagnes-sur-Mer. Po zajęciu Francji przez Adolfa Hitlera (1889-1945) udał się przez Marsylię i Lizbonę do Stanów Zjednoczonych, gdzie zmarł 10 lipca 1942 r. w Westbury.

Pisma (wybór)

  • Die Puderquaste. Ein Damen-Brevier. Aus den Papieren des Prinzen Hippolyt. 1908.
  • Vermischte Schriften. 6 tomów, 1911.
  • Das große Bestiarium der Literatur. 1923.
  • Lehrbücher der Liebe / 1: Die wahre Liebe (Podręczniki miłości. T. 1, Prawdziwa miłość; przeł. Marceli Tarnowski, Łódź : Księg. L. Fiszera. 1923), 1923.
  • Lehrbücher der Liebe / 2: Der vollkommene Liebhaber (Kochanek idealny; przeł. Marceli Tarnowski, Łódź : nakładem Księgarni Ludw. Fiszera. 1923), 1923.
  • Lehrbücher der Liebe / 3: Die vollkommene Geliebte (Idealna kochanka; przeł. Marcelego Tarnowskiego, Łódź : Księg. L. Fiszera. 1923), 1923.
  • Lehrbücher der Liebe / 4: Das Rendevous (Podręczniki miłości. T. 4, Rendez-vous; przeł. Marcelego Tarnowskiego,Łódź : Księg. L. Fiszera. 1923), 1923.
  • Frauen und Abenteurer. 1927.
  • Ungewöhnliche Menschen und Schicksale. 1929.
  • Erzählung eines Lebens. 1930, autobiografia.
  • Zeitgenössische Bildnisse. 1940.

Literatura

  • Salzmann, Karl H., "Blei, Franz" w: Neue Deutsche Biographie 2 (1955), s. 297, online.

Linki

Autor: Roman Penkała