Ludwig Binswanger

Ludwig Binswanger (ur. 13 kwietnia 1881 w Kreuzlingen; zm. 5 lutego 1966 tamże) – szwajcarski lekarz psychiatra i psychoanalityk. Jest chyba najbardziej znanym przedstawicielem szwajcarskiej rodziny psychiatrów Binswangerów. Uważany jest za założyciela « analizy egzystencjalnej » (Daseinsanalyse), pewnego połączenia psychoanalizy i filozofii egzystencjalnej. Od 1911 do 1956 r., czyli przez 45 lat, kierował sanatorium Bellevue w Kreuzlingen w Turgowii. (wyznanie ewangelicko-reformowane)

Portret Ludwiga Binswangera wykonany przez Ernsta Ludwiga Kirchnera. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

• Ojciec: Robert (1850–1910), lekarz psychiatra;
• Matka: Berta Hasenclever, córka pastora;
• Ożenił się: w 1908 z Herthą Buchenberger, córką badeńskiego ministra finansów Adolfa Buchenbergera.

Życiorys

Po ukończeniu gimnazjum w Konstancji i szkoły kantonalnej w Schaffhausen Ludwig Binswanger studiował w latach 1900–06 medycynę w Lozannie, Zurychu i Heidelbergu. Od 1906 r. był asystentem w Klinice Psychiatrycznej Burghölzli w Zurychu. Promował się u Carla Gustava Junga (1875–1961) pracą pt. Das psychogalvanische Reflexphänomen im Assoziationsexperiment. Od 1907 do 1908 r. był asystentem wujka Otto Binswangera (1852–1929) w Jenie. Od 1908 r. pracował w prowadzonym przez ojca sanatorium Bellevue w Kreuzlingen, które od 1911 r. rozbudował jako jego kierownik w nowoczesną prywatną klinikę psychiatryczną.

Od 1907 r. Ludwig Binswanger przyjaźnił się z Sigmundem Freudem (1856–1939) i zajmował psychoanalizą. Wychodząc z neokantyzmu studiował intensywnie współczesną filozofię, przede wszystkim pisma Edmunda Husserla (1859–1938) i Martina Heideggera (1889–1976). Wraz z ukazaniem się w 1927 r. pisma Heideggera Bycie i czas (Sein und Zeit) zaczął inaczej rozumieć ludzi. Nowe myślenie o ludziach i rzeczach zrewolucjonizowało wówczas filozofię. Pod wpływem fenomenologii Husserla odszedł od psychoanalizy i w latach 30-tych rozwinął nową metodę terapeutyczną, która łączyła punkt widzenia psychoanalityczny, fenomenologiczny i psychiatryczny. Początkowo Ludwig Binswanger nazwał swój kierunek badań « antropologią fenomenologiczną ». Dopiero w 1941 r. nazwał ją Daseinsanalyse i 22 września 1950 r., podczas pierwszego międzynarodowego kongresu psychiatrii w Paryżu, zaprezentował pod tą nazwą. Później termin ten przetłumaczono jako « analiza egzystencjalna ».

Pacjentami w prowadzonej przez Ludwiga Binswangera klinice byli m.in. historyk sztuki Aby Warburg (1866–1929) i malarz Ernst Ludwig Kirchner (1880–1938), który w Kreuzlingen stworzył 22 drzeworyty uważane przez ekspertów za jedne z jego ważniejszych prac.

Pisma (wybór)

• Über das Verhalten des psychogalvanischen Phänomens beim Assoziationsexperiment. Diagnostische Assoziationsstudien. 1907.
• Über Entstehung und Verhütung geistiger Störungen. 1910.
• Einführung in die Probleme der allgemeinen Psychologie. 1922.
• Traum und Existenz. 1930.
• Über Ideenflucht. 1933.
• Grundformen und Erkenntnis menschlichen Daseins. 1942.
• Über Sprache und Denken. 1946.
• Henrik Ibsen und das Problem der Selbstrealisation in der Kunst. 1949.
• Die Bedeutung der Daseinsanalytik Martin Heideggers für das Selbstverständnis der Psychiatrie. 1949.
• Erinnerungen an Sigmund Freud. 1956.
• Drei Formen missglückten Daseins. Verstiegenheit, Verschrobenheit, Manieriertheit. 1956.
• Schizophrenie. 1957.
• Der Mensch in der Psychiatrie. 1957.
• Melancholie und Manie. Phänomenologische Studien. 1960.
• Geleitwort zu Hans Häfners „Psychopathien“. Monographien aus dem Gesamtgebiet der Neurologie und Psychiatrie. 1961.

Literatura

• Gerhard Fichtner: „Ludwig Binswanger” w Historisches Lexikon der Schweiz (HLS, online)).
• Christof Goddemeier: „Ludwig Binswanger, Begründer der Daseinsanalyse.” W: Deutsches Ärzteblatt, PP Juni 2006, s. 264 (online).

Linki

• Julian Schwarz: „Ludwig Binswanger” w Biographisches Archiv der Psychiatrie (BIAPSY, online).