Jacob Bernays
Jacob Bernays (ur. 11 września 1824 w Hamburgu; zm. 26 maja 1881 w Bonn) – niemiecki filolog klasyczny. (wyznanie mojżeszowe)
Genealogia
Ojciec Isaac Bernays zwany Chacham (= naczelny rabin, 1792–1849), był synem kupca Jakoba w Moguncji i pierwszym niemieckim rabinem, który naukę Talmudu połączył z powszechną edukacją niemiecką; matka Sara (1804–58), córka aktora dworskiego Michaela Berenda z Hanoweru; brat Michael (1834–1897), historyk literatury.
Życiorys
Jacob Bernays ukończył w Hamburgu gimnazjum humanistyczne Johanneum, założone przez Jana Bugenhagena i tamtejsze gimnazjum akademickie. Od 1844 do 1848 studiował filologię klasyczną u Friedricha Gottlieba Welckera i Friedricha Ritschla na uniwersytecie w Bonn. Ze swoimi nauczycielami utrzymywał ścisły kontakt aż do ich śmierci. W 1848 r. doktoryzował się pracą o Heraklicie z Efezu. W tym samym roku habilitował się w Bonn, gdzie został Privatdozentem.
W 1853 r. objął katedrę filologii klasycznej w Jüdisch-Theologischen Seminar Fraenckel’scher Stiftung we Wrocławiu. We Wrocławiu zaprzyjaźnił się z Theodorem Mommsenem. W 1865 r. został członkiem korespondencyjnym Pruskiej Akademii Nauk w Berlinie, a w 1867 Akademii Nauk w Getyndze. Od 1866 aż do śmierci pracował jako profesor nadzwyczajny i dyrektor biblioteki w Bonn. Jego uczniem był m.in. Ulrich von Wilamowitz-Moellendorff..
Jacob Bernays zyskał szczególne uznanie dzięki pismom poświęconym historii antycznej filozofii. Przepełniony starożydowską pobożnością stawiał sobie jako cel "połączenie Biblii z grecko-rzymską edukacją". W swoim dziele Die Lebensbeschreibung des Joseph Justus Scaliger (1855) naszkicował swój naukowy ideał i przekazał jednocześnie istotne informacje na temat własnego charakteru. Jednak największe uznanie osiągnął dzięki publikacji Grundzüge der verlorenen Abhandlungen des Aristoteles über die Wirkung der Tragödie (1857), w której zrekonstruował fragmentarycznie zachowaną Poetykę (gr. Περὶ ποιητικῆς, Peri poietikēs, pl. O sztuce poetyckiej) Arystotelesa. Do dzisiaj znane jest jego objaśnienie arystotelesowskiego pojęcia katharsis (gr. κάθαρσις - oczyszczenie), które miało duży wpływ na pracę Fryderyka Nietzsche Die Geburt der Tragödie (Narodziny tragedii) i psychologiczną teorię Sigmunda Freuda.
Dzieła (wybór)
- Die Lebensbeschreibung des J.J. Scaliger, 1855.
- Über das Phokylideische Gedicht, 1856.
- Die Chronik des Sulpicius Severus, 1861.
- Die Dialoge des Aristoteles im Verhältniss zu seinen übrigen Werken, 1863.
- Theophrastos' Schrift über Frömmigkeit, 1866.
- Die Heraklitischen Briefe, 1869.
- Aristoteles' Politik. Erste, zweites und drittes Buch. Mit erklärenden Zusätzen ins Deutsche übertragen, 1872.
- Lucian und die Cyniker, 1879.
- Zwei Abhandlungen über die Aristotelische Theorie des Dramas, 1880.
- Phokion und seine neueren Beurtheiler, 1881.
- Gesammelte Abhandlungen. Wydawca: Hermann Usener, 2 tomy, Berlin 1885.
Literatura
- Theodor Gomperz: Jacob Bernays (1824–1881) w Essays und Erinnerungen, Stuttgart 1905, s. 106–125.
- Hermann Usener: „Bernays, Jacob” w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 46, Duncker & Humblot, Leipzig 1902, s. 393–404 (online).
- Rolf Mehrlein: „Bernays, Jacob” w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 2, Duncker & Humblot, Berlin 1955, s. 104 (online).
- Klaus-Gunther Wesseling: Jacob Bernays w Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 16, Bautz, Herzberg 1999, sp. 101–122.
Linki
- Pisma Bernaysa i o nim w Deutsche Digitale Bibliothek.