Max Beckmann

Max Carl Friedrich Beckmann (ur. 12 lutego 1884 w Lipsku; zm. 27 grudnia 1950 w Nowym Jorku) – niemiecki malarz, grafik, rzeźbiarz i pedagog. We wczesnym okresie był członkiem Berlińskiej Secesji. Rozwinął pewien rodzaj narracyjnego i mitycznego malarstwa, które w szczególności pojawia się w serii jego 10 tryptyków, które wykonywał od 1932/33 do 1950. Szczególne znaczenie uzyskał jako rysownik, portrecista (wykonał kilka autoportretów) i ilustrator.

Max Beckmann, 1928. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

• Ojciec: Carl Beckmann (1839–92), właściciel młyna.
• Matka: Antonie z domu Düber (1846–1903.
• Ożenił się: 1) w Metzu w 1904 z Minną Tube (zm. 1964, malarka i śpiewaczka), 2) we Frankfurcie nad Menem w 1924 z Mathilde (Quappi), córką malarza Friedricha Augusta von Kaulbacha (1850–1920).
• Dzieci: syn z pierwszego małżeństwa.

Życiorys

Max Beckmann studiował od 1900 do 1903 w Arcyksiążęcej Saskiej Szkole Sztuk Pięknych w Weimarze u norweskiego malarza Carla Frithjofa Smitha (1859–1917). W 1903/04 przebywał w Paryżu, gdzie studiował późnogotyckie dzieła i przypuszczalnie poznał Paula Cézanne'a (1839–1906) i Vincenta van Gogha (1853-1890). W 1907 zamieszkał w Berlinie, gdzie przyłączył się do Berlińskiej Secesji, której był członkiem do 1911. Po pierwszych wystawach w Berlinie i Weimarze uzyskał w 1906 nagrodę Villa Romana we Florencji, która powiązana była ze stypendium na pobyt w tym mieście. Od 1907 mieszkał w Berlinie–Hermsdorf. W 1913 Paul Cassirer (1871–1926) zorganizował pierwszą wystawę retrospektywną jego prac, podczas której zaprezentowano 47 obrazów. W tym samym roku wystąpił z Berlińskiej Secesji i w 1914 przyłączył się do Wolnej Secesji (Freie Secession).

W czasie I wojny światowej służył w latach 1914–15 jako sanitariusz na froncie w Belgii i Francji. W tym czasie powstały rysunki i ryciny, w których przedstawił swoje wojenne wrażenia. Po załamaniu psychicznym, które wynikało z przeżyć i doświadczeń w lazaretach, został 1915 zwolniony z wojska. Początkowo zamieszkał we Frankfurcie nad Menem. Pod wpływem przeżyć wojennych stał się ekspresjonistą i zaczął od 1916 malować prościej i ekspresyjniej. W jego twórczości pojawił się subiektywny język symboli. Pierwszy raz zastosował jako rekwizyt kota, świecę i lustro, po które odtąd ciągle sięgał. Zaczął go interesować świat masek, aktorów, karnawałów i cyrku. Na lata 20-te przypada szczyt jego sławy. W licznych miastach Europy wystawiano jego prace i wydawano książki z jego ilustracjami.

Odbył podróże do Włoch, Nicei, Paryża i Holandii. Od 1925 był profesorem malarstwa w Kunstgewerbeschule (Staatliche Hochschule für Bildende Künste – Städelschule) we Frankfurcie nad Menem. Corocznie w latach 1929–32 mieszkał od września do maja w Paryżu.

Od 1931 skierowane były przeciw niemu ataki nacjonalistów, które nasiliły się po 1 stycznia 1933. Po przejęciu przez nich władzy został zwolniony 15 kwietnia z Kunstgewerbeschule. Max Beckmann opuścił Frankfurt i zamieszkał w Berlinie. Jeszcze od 5 lutego do 5 marca 1933 odbyła się wystawa jego prac w Hamburgu, ale już do następnej zaplanowanej w muzeum w Erfurcie nie doszło. 1 lipca „urlopowany” został dyrektor Nationalgalerie Ludwig Justi (1876–1957), a krótko po tym usunięto założoną przez niego „salę Beckmanna” w Kronprinzenpalais, nowym oddziale Nationalgalerie.

W lutym 1935 gestapo skonfiskowało w domu aukcyjnym Hugo Perlsa (1886–1977) w Berlinie 81 prac różnych malarzy i rzeźbiarzy uznając je za „sztukę wynaturzoną” (entartete Kunst) i przekazło do Nationalgalerie. Niektóre z nich wybrano jako „historycznie wartościowe”, a pozostałe spalono 20 maja 1936 w kotłowi Kronprinzenpalais.

W lutym 1937 Max Beckmann stracił już nadzieję na zmianę sytuacji w Niemczech. W tym samym roku nacjonaliści skonfiskowali 509 jego prac z niemieckich muzeów, co przepełniło szalę goryczy i razem z żoną emigrował w 1937 najpierw do Paryża, a w 1938 do Amsterdamu. Po wkroczeniu w 1940 oddziałów niemieckich do Holandii spalił prowadzony od 1925 dziennik. W 1947 wyjechał z Amsterdamu do Stanów Zjednoczonych, gdzie został profesorem gościnnym w Washington University Art School w St. Louis. W następnym roku odbyła się w St. Louis wystawa retrospektywna jego prac, która pokazana była także w Detroit, Los Angeles, San Francisco i Cambridge/Massachusetts. Od 1949 Max Beckmann uczył w Brooklyn Museum Art School w Nowym Jorku.

Obrazy (wybór)

 

Autoportret, 1918. Źródło: Wikimedia Commons

 

Autoportret z rogiem, 1938–1940. Źródło: Wikimedia Commons

 

 

Noc, 1918–1919. Źródło: Wikimedia Commons

Literatura

• Stephan Lackner: Ich erinnere mich gut an Max Beckmann. Mainz 1967.

• Stephan Reimertz: Max Beckmann: Biographie. Luchterhand, München 2003.

• Leonie von Wilkens: Beckmann, Max w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 1, Duncker & Humblot, Berlin 1953, ISBN 3-428-00182-6, s. 728. (online).

Linki

• Künste im Exil.

• Prace Beckmanna i o nim w Deutsche Digitale Bibliothek.

• Biografia i obrazy Maxa Beckmanna w Alfred Flechtheim. Kunsthändler der Avantgarde.

• Biografia Beckmanna w Art Directory.