Adam von Bartsch
Johann Adam Bernhard Ritter von Bartsch (od 1812 Ritter von Bartsch; ur. 17 sierpnia 1757 w Wiedniu; zm. 21 sierpnia 1821 w Hietzing) – austriacki grafik, rytownik i historyk sztuki. (wyznanie katolickie)
 |
| Adam von Bartsch. Źródło: Wikimedia Commons |
Życiorys
Adam von Bartsch uczył się u złotnika i miedziorytnika Antona Domanöcka (Domaneck, Domanek), a później u Jacoba Xavera Schmuzera w jego Schmuzersche Kupferstecherakademie w Wiedniu. Po ukończeniu studiów uniwersyteckich został w 1777 roku skryptorem w bibliotece cesarskiej Hofbibliothek, w której zajmował się zbiorami miedziorytów, których nadzorcą został w 1791 roku. Od 1783 do lipca 1784 roku podróżował do Paryża, gdzie poznał podstawy pracy ze zbiorami dzieł sztuki. Jego 42-letnia działalność była poświęcona powiększaniu i wzbogaceniu kolekcji oraz jej nowemu uporządkowaniu. Dzięki niemu 2/5 obecnego stanu posiadania biblioteki zostało przez niego kupione, szczególnie niemieckie grafiki. Jego organizacja nadała kierunek rozwoju zbioru aż do XX wieku i stała się fundamentem do powstania wiedeńskiego muzeum Albertina.
Przełomowe znaczenie dla badania grafik miały jego krytyczne katalogi rycin niderlandzkich (Rembrandt, 1797; Lukas van Leyden, 1798) i włoskich (Guido Reni, 1795) mistrzów, jak również wydanie pierwszego obszernego dzieła o malarzach-grafikach Le Peintre Graveur (21 tomów, 1803–1821). Oprócz tego wydał serię drzeworytów według Triumphzug Kaiser Maximilians (Pochód triumfalny cesarza Maksymiliana) Dürera i Hansa Burgkmaira. Adam von Bartsch wykonał 505 rycin, przeważnie według starych mistrzów. Pokazują one dobrą techniczną znajomość tej sztuki, ale nie mają artystycznego znaczenia.
Dzieła (wybór)
- Catalogue raisonné des Desseins originaux des plus grands Maitres anciens et modernes, qui faisoient Partie du Cabinet de feu le Prince Charles de Ligne, Chevalier de l'Ordre militaire de Mar. Therese, de S. George, Colonel du Corps de Genie de sa Maj. I. et R. etc. Blumauer, Wien 1794, online.
- Anton Waterlos Kupferstiche. Ausführlich beschrieben, Wien 1795, online.
- Catalogue raisonné des Estampes gravées à l'Eau-forte par Guido Reni, et de celles de ses Disciples Simon Cantarini, dit le Pesarese, Jean-André et Elisabeth Sirani, et Laurent Loli, Blumauer, Wien 1795, online.
- Catalogue raisonné de toutes les Estampes qui forment l'Œuvre de Rembrandt, et ceux de ses principaux Imitateurs, Wien 1797, tom 1, tom 2.
- Catalogue raisonné de toutes les Estampes qui forment l'Œuvre de Lucas de Leyde, Wien 1798, online.
- Le Peintre Graveur, 21 tomów, Wien 1803–1821, online, Supplements (Rudolph Weigel) Bd. 22, Rudolph Weigel, Leipzig 1843 online, (Bd. 23) Joseph Heller: Zusätze zu Adam Bartsch's „Le peintre graveur“, J.G. Sickmüller, Bamberg 1844 online.
- Catalogue raisonné de l'Œuvre d'Estampes de Martin de Molitor, Nürnberg 1813.
- Anleitung zur Kupferstichkunde, 2 tomy, Wien 1821, online.