Balthasar Hubmaier

Balthasar Hubmaier (znany także jako: Huebmör, Hubmör, Hubmair, Hubmayr, Hubmeier; zlatynizowane nazwisko Pacimontanusur od miejsca urodzenia Friedberger; ur. ok. 1485 we Friedbergu koło Augsburga, zm. 10 marca 1528 w Wiedniu) - reformator religijny i przywódca anabaptystów.

Balthasar Hubmaier
Balthasar Hubmaier.
Źródło: Wikimedia Commons

Życiorys i działalność

Balthasar Hubmaier uczęszczał przypuszczalnie do szkoły łacińskiej w Augsburgu i 1 maja 1503 r. immatrykulował na uniwersytet we Fryburgu Bryzgowijskim, gdzie studiował filozofię i teologię mi.n. u Jana Ecka. Z powodu braku środków finansowych przerwał studia i pracował jako nauczyciel. Jesienią 1510 r. ponownie studiował we Fryburgu, ale gdy Eck otrzymał powołanie na uniwersytet do Ingolstadt, podążył za nim, gdzie w 1512 r. nabył tytuł doktora teologii i w następnych latach pracował tam jako nauczyciel uniwersytecki i ksiądz.

W 1516 r. powołano go na katedrę w Ratyzbonie, gdzie jako świetny mówca uzyskał wielkie poważanie i swoimi kazaniami przyczynił się w 1519 r. do wypędzenia stamtąd Żydów i zburzenia tamtejszej synagogi. W miejscu synagogi powstała kaplica Zur schönen Marie, która stała się miejscem pielgrzymek. Do tego czasu Hubmaier był żarliwym obrońcą wiary katolickiej. Wpływ pism Marcina Lutra spowodował, że w jego kazaniach pojawiały się coraz częściej wypowiedzi reformacyjne, co uniemożliwiło jego dalszy pobyt w Ratyzbonie. W 1522 r. znalazł schronienie w Waldshut/Hochrhein, gdzie został księdzem w kościele Marienkirche. Spotkanie w Bazylei Erazma z Rotterdamu i Henricusa Glareanusa utwierdziło go w tych przekonaniach. Od 1523 r. zaczął występować w Waldshut i w Szwajcarii jako zwolennik Ulricha Zwingli. Od 26 do 28 marca 1523 r. brał udział w drugiej dyspucie religijnej w Zurychu, gdzie wypowiedział się o szkodliwości obrazów, konieczności prowadzenia mszy w języku niemieckim i udzielaniu Wieczerzy Pańskiej pod dwoma postaciami. Po powrocie do Waldshut opublikował pismo Achtzehn Schlußreden, so betreffende eyn ganz christlich Leben (Osiemnaście mów dotyczących całego życia chrześcijańskiego). W maju tegoż roku, dzięki jego działalności, w mieście wprowadzono oficjalnie naukę ewangelicką, przez co miasto popadło w konflikt z austriackimi władzami zwierzchnimi, które zażądały jego wydania jako heretyka. Wprawdzie obywatele miasta chcieli go chronić, ale w sierpniu udał się do Schaffhaufen, gdzie uzyskał azyl. Przypuszczalnie z tego okresu pochodzi jego pismo Von Kezern und ihren Verbrennern ( O kacerzach i ich spalaniu), w którym osądził gwałty dokonywane na tzw. kacerzach. Końcem października 1524 r. wrócił do Waldshut. Zniósł tam całkowicie mszę, ornaty, usunął krzyże i obrazy. Jego reformy były podobne do tych Ulricha Zwingli, a w piśmie z tegoż roku nazwał siebie "bratem Ulricha Zwingliego w Chrystusie".

Hubmaier zaprzyjaźnił się z wypędzonym z Zurychu Wilhelmem Reublinem, od którego w Wielkanoc 1525 r. przyjął ponowny chrzest, od tego momentu działał jako anabaptysta oraz przestał chrzcić dzieci. W piśmie Von dem christenlichen Touff der Gläubigen (O chrześcijańskim chrzcie wierzących) usprawiedliwiał ponowny chrzest. W wyniku przyłączenia się do anabaptystów był izolowany przez szwajcarskich protestantów. 5 grudnia 1525 r. musiał uciekać z Waldshut, gdzie siłą wprowadzono ponownie katolicyzm. W Zurychu został zmuszony do odejścia od anabaptystów, ale po uwolnieniu natychmiast wrócił do anabaptyzmu i od lata 1526 r. działał podobnie jak w Waldshut w Mikulovie (niem. Nikolsburg) na Morawach, gdzie założył zbór anabaptystów. W lipcu 1527 r. został pojmany z rozkazu austriackiego arcyksięcia Ferdynanda I. Osadzono go w więzieniu na zamku Kreuzenstein koło Wiednia. Będąc więźniem prowadził dyskusje z ówczesnym wiedeńskim biskupem Johannem Fabri. Proponowane mu nawrócenie Balthasar Hubmaier odrzucił i 10 marca 1528 r. został spalony na stosie jako kacerz. Trzy dni po jego straceniu utopiono w Dunaju jego małżonkę, obywatelkę Waldshut. Podczas soboru trydenckiego, który miał miejsce w latach 1545-1563 ekskomunikowano Hubmaiera nazywając go "księciem kacerzy" i pomimo szeroko głoszonego ekumenizmu, podobnie jak w przypadku Marcina Lutra, ekskomunika do dzisiaj nie została zniesiona.

Dzieła (wybór)

  • In disem Buchlein seind begriffen die wunderbarlichen Zaychen beschehen zu Regensburg zu der schönen Maria der Mutter Gottes, 1520.
  • Von ketzern vnd Iren verbrennern, 1524.
  • Ain Summ aintz gantzen Christlichen lebens. Durch Baldasaren Frydberger, Predicant yetz zu Waldßhütt, verzeichnet an die drey Kirchen Regensburg, Jngolstat und Frydberg, seinen lieben herren, briedern vnd schwestern in gott dem herren. Sonderlich ain bericht den kinder Touff vnd das Nachttmal belangent, 1525.
  • Von dem christlichen Tauff der Gläubigen, 1525.
  • Von der Briederlichen straff. Woe die nit ist, da ist gewißlich khain Kirch, ob schon der Wassertauff vnd das Nachtmal Christj daselbs gehaltenn werdent, 1527.
  • Vom christlichen Bann, 1527.
  • Rechenschaft des Glaubens, 1528.

Literatura

Linki