Leo Baeck

Genealogia

Ojciec Samuel Baeck (1834–1912), rabin; matka Eva z domu Placzek (1840–1926); rodzeństwo 4 siostry; - ożenił się w 1899 r. z Natalie Hamburger; miał córkę Ruth.

Życiorys

Leo Baeck edukację rozpoczął w gimnazjum im. Johann-Amos-Comenius-Gymnasium w Lesznie, gdzie w 1891 uzyskał świadectwo maturalne. W latach 1891-1894 studiował we wrocławskim Żydowskim Seminarium Teologicznym Fundacji Fränkla (niem. Jüdisch-Theologisches Seminar Fraenckel'sche Stiftung) oraz filozofię na tamtejszym uniwersytecie. Od 1894 r. kontynuował naukę w Wyższej Szkole Nauk Judaizmu w Berlinie (niem. Hochschule für die Wissenschaft des Judentums), a na uniwersytecie berlińskim studiował oprócz filozofii także historię i historię religii. W maju 1895 r. doktoryzował się u filozofa Wilhelma Diltheya (1833-1911) pracą Sponoza erste Einwirkungen auf Deutschland (Wpływ Spinozy na Niemcy).

W 1897 roku otrzymał stanowisko rabina w Opolu. Tam powstało jego główne dzieło Das Wesen des Judentums (Istota judaizmu), które ukazało się w 1905 r. i stanowiło odpowiedź na pismo Adolfa von Harnacka (1851-1930) Das Wesen des Christentums (Istota chrześcijaństwa, 1900). W latach 1907–1912 pracował jako rabin w Düsseldorfie. W 1912 r. został rabinem w Berlinie, gdzie pracował także od 1913 r. jako docent w Wyższej Szkole Nauk Judaizmu.

Podczas pierwszej wojny światowej działał jako kapelan polowy w Niemieckiej Armii Królewskiej. W czasie Republiki Weimarskiej stał się najbardziej znanym przedstawicielem niemieckiego judaizmu liberalnego i piastował kilka stanowisk w żydowskich organizacjach. W 1922 r. został przewodniczącym Powszechnego Związku Rabinów w Niemczech (niem. Allgemeiner Rabbinerverband in Deutschland), od 1924 do 1937 roku był prezydentem Wielkiej Loży B'nai B'rith i od 1925 r. przewodniczącym Centralnej Rady Charytatywnej Żydów w Niemczech (niem. Zentralwohlfahrtsstelle der Juden in Deutschland).

Po dojściu nazistów do władzy w 1933 r., Leo Baeck zaczął bronić żydowską mniejszość w Niemczech jako prezydent Delegacji Żydów Niemieckich w Rzeszy (niem. Reichsvertretung der Deutschen Juden), która reprezentowała Żydów na arenie narodowej. W tym czasie utrzymywał także kontakty z grupą oporu skupioną wokół Carla Friedricha Goerdelera (1884-1945). W 1943 r. został pojmany i jak większość przedstawicieli Reichsvereinigung uwięziony w obozie koncentracyjnym Theresienstadt. a organizacja Reichsvereinigung der Juden in Deutschland została zamknięta przez gestapo.

Po zakończeniu wojny Baeck wyjechał 5 czerwca 1945 r. do Londynu i wykładał w latach 1948-1953 w Hebrew Union College w Cincinnati w Ameryce. W międzyczasie objął stanowisko prezesa Światowej Unii dla Judaizmu Postępowego.

Leo Baeck zmarł 2 listopada 1956 r. i został pochowany na cmentarzu żydowskim w Golders Green w Londynie.

Na jego cześć zostały nazwane liczne uczelnie żydowskie oraz asteroida (100047) Leobaeck.

Dzieła (wybór)

• Das Wesen des Judentums. 1905.
• Romantische Religion. 1922.
• Chaim Nachman Bialik. Eine Einführung in sein Leben und sein Werk. 1935.
• Das Evangelium als Urkunde der jüdischen Glaubensgeschichte. 1938.
• Der Sinn der Geschichte. 1946.
• Maimonides, der Mann, sein Werk und seine Wirkung. 1954.
• Dieses Volk – jüdische Existenz. 1955.

Literatura

• Friedrich Wilhelm Bautz: Leo Baeck. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 1, Bautz, Hamm 1975. 2., unveränderte Auflage Hamm 1990, ISBN 3-88309-013-1, s. 334-335.

Linki

• Pisma Leo Baecka i nim w Katalog der Deutschen Nationalbibliothek.
• Julius H. Schoeps: Preuße in deutscher Nacht. W: Die Welt, 28.10.2006.
• Leo Baeck-Dokumente des Center for Jewish History, Leo Baeck Institut