Bertha Badt-Strauss

Bertha Badt-Strauss (ur. 7 grudnia 1885 w Wrocławiu jako Bertha Badt; zm. 20 lutego 1970 w Chapel Hill) – pochodzenia żydowskiego niemiecka publicystka, intelektualistka, zagorzała syjonistka, tłumaczka i pisarka. Była jedną z pierwszych kobiet, które uzyskały stopień doktora w Prusach. Mobilizowała kobiety do aktywnego udziału tworzeniu społeczności żydowskiej.

 Bertha Badt-Strauss
Bertha Badt-Strauss w 1910.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia


  • Ojciec: Benno Badt, 1844–1909;
  • Matka: Martha Guttmann;
  • Rodzeństwo: brat: Hermann Badt (1887–1946), polityk i siostra Lotte Prager (1891–1957), lekarz neurolog, od 1940 mieszkała w miejscowości Hajfa;
  • Mąż: Bruno Straussem (1889–1969), nauczyciel;
  • Dzieci: syn Albrecht (ur. 1921).

Biografia


Bertha Badt urodziła się w tradycyjnie religijnej rodzinie uczonych. Jej ojciec Benno Badt (1844–1909) był filologiem i nauczycielem, a matka Marta z domu Guttman (1858–1929) nauczycielką. Studiowała na Uniwersytecie Wrocławskim i w Berlinie historię literatury, łacinę i filozofię. Podczas studiów przyłączyła się do Wrocławskiej Szkoły Poetyckiej (Breslauer Dichterschule). W Berlinie w 1908 doktoryzowała się jako jedna z pierwszych kobiet w Prusach na Wydziale Filozoficznym pracą zatytułowaną Annette von Droste-Hülshoff, ihre dichterische Entwicklung und ihr Verhältnis zur englischen Literatur (Annette von Droste-Hülshoff, jej poetycki rozwój i stosunek do literatury angielskiej).

W 1913 zamieszkała w Berlinie, gdzie poślubiła Bruno Straussa, nauczyciela gimnazjalnego. W 1921 przyszedł na świat ich syn Albrecht. Wkrótce potem Bertha Badt-Strauss zachorowała na stwardnienie rozsiane. Ona i jej mąż żyli przez całe życie zgodnie z surowymi regułami religii żydowskiej (koszerność itd.)

Bertha Badt-Strauss była zagorzałą syjonistką, zwolenniczką zredagowanych przez Martina Bubera idei „żydowskiego odrodzenia”. W przeciwieństwie do innych niemieckich intelektualistów ruchu uważała, że ​​niepowodzenie asymilacji niemieckich Żydów i ich późniejszy powrót do judaizmu był krokiem we właściwym kierunku.

Po pierwszej wojnie światowej zaczęła pisać o tematach żydowskich. Z upływem lat została jedną z najbardziej produktywnych, znanych i najczęściej czytanych publicystek w międzywojennym Berlinie. Publikowała liczne artykuły w żydowskich czasopismach, takich jak Jüdische Rundschau, Der Jude, Israelitische Familienblatt, Blätter des Jüdischen Frauenbundes i Der Morgen, a także w czołowych nieżydowskich gazetach, takich jak Vossische Zeitung i Berliner Tageblatt. Pisała eseje naukowe, opowiadania, biografie, współredagowała i wydała dzieła literackie Annette von Droste-Hülshoff, wiersze Gertrud Marx (1851–1916), listy Hermanna Cohena, zbiorową biografię Żydówek, wraz z Nachumem Timem Gidalem książkę z obrazkami oraz współtworzyła Jüdisches Lexikon i Encyclopaedia Judaicai.

W 1939 uciekła z mężem przez Londyn do Stanów Zjednoczonych Ameryki (Shreveport, Louisiana), gdzie Bruno Strauss otrzymał posadę docenta w Centenary College of Louisiana; syn już wcześniej przebywał w Wielkiej Brytanii, gdzie się uczył. W nowej ojczyźnie, pomimo pogarszającego się stau zdrowia, Bertha Badt-Strauss pisała do amerykańskich czasopism Aufbau, The Jewish Way, The Menorah Journal, The Reconstructionist, The National Jewish Monthly, Hadassah Newsletter i Women's League Outlook oraz opublikowała biografię amerykańskiej syjonistki Jessie Sampter.

Pisma


  • Annette von Droste-Hülshoff: ihre dichterische Entwicklung und ihr Verhältnis zur englischen Literatur. Lipsk, 1909.
  • Rahel i ihre Zeit. Briefe und Zeugnisse. Monachium, 1912.
  • Gerteud Marx, Jüdische Gedichte. Berlin, 1919 (online).
  • jako Bath Hillel: In Bene Berak und andere Erzählungen. Berlin, 1920.
  • Die Lieder des Süßkind von Trimberg. 1920.
  • Menschen untereinander von Rahel Varnhagen. 1928.
  • Moses Mendelssohn. Der Mensch und das Werk. Zeugnisse, Briefe, Gespräche. 1929.
  • Jüdinnen. Berlin, 1937.
  • Wydawczyni Briefe Hermanna Cohena. Berlin : Schocken-Verl., 1939.
  • White Fire. The Life and Works of Jessie Sampter. Nowy Jork, 1956.

Literatura


  • Martina Steer: Bertha Badt-Strauss (1885 - 1970) : eine jüdische Publizistin. Frankfurt am Main [u.a.] : Campus, 2005.