Ferdinand von Autenrieth

Johann Heinrich Ferdinand von Autenrieth (tytuł szlachecki od 1818; ur. 20 października 1772 w Stuttgarcie, zm. 2 maja 1835 w Tybindze) – niemiecki lekarz i profesor na uniwersytecie w Tybindze. (wyznanie luterańskie)

Johann Heinrich Ferdinand von Autenrieth
Johann Heinrich Ferdinand von Autenrieth.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec: Jakob Friedrich Autenrieth (1740–1800), urzędnik wirtemberski;
  • Matka: Christine Friederike von Ramsler (1747–1826);
  • Ożenił się: w Waldenbuch 27 lipca 1798 z Johanną Friederike (1774–1853), córką profesora na uniwersytecie w Tybindze Augusta Friedricha Böcka i Luise Friederike Ramsler;
  • Dzieci: 2 synów i 2 córki.

Życiorys

Ferdinand von Autenrieth studiował od 1785 roku medycynę w Hohe Karlsschule w Stuttgarcie, gdzie w 1792 uzyskał tytuł doktora. Przez pół roku kontynuował naukę w Pawi, po czym w 1794 roku otworzył praktykę lekarską w Stuttgarcie. Jeszcze w tym samym roku podróżował z ojcem do Pensylwanii i chciał osiąść w Lancaster. Miał tam możliwość zdobycia wiedzy o rzadkich chorobach jak żółta febra, na którą sam zachorował. Po półtorarocznym pobycie w Ameryce wrócił do rodzinnego miasta, gdzie wkrótce został nadwornym lekarzem i nadzorcą zbiorów zoologicznych.

W 1797 roku Ferdinand von Autenrieth otrzymał nominację na profesora anatomii, fizjologii, chirurgii i położnictwa na uniwersytet w Tybindze. Jego mowa inauguracyjna dotyczyła wpływu chorób na stan rodu ludzkiego. Autenrieth założył klinikę uniwersytecką w Tybindze, którą kierował od 1805 do 1811 roku. Oddzielił w niej chirurgię i położnictwo od medycyny wewnętrznej. Po otworzeniu kliniki przekazał wykłady dotyczące chirurgii nowo mianowanemu profesorowi Christianowi Ludwigowi Hillerowi, a sam oprócz anatomii i fizjologii uczył nozologii. Od 1811 roku koncentrował się na patologii i terapii, jak również psychiatrii sądowej.

Autenrieth mask
Maska Autenrietha do kneblowania pacjentów.
Źródło: Wikimedia Commons

Placówka psychiatryczna w Tybindze była pewnym nowum, ponieważ psychicznie chorzy byli tutaj nie tylko przetrzymywani, lecz także poddawani terapii. Podawano środki uspokajające i pobudzające jak belladonna i naparstnica, stosowano kąpiele w zimnej wodzie czy maski, które utrudniały chorym krzyczenie. Od 15 września 1806 do 3 maja 1807 roku w klinice przebywał poeta Friedrich Hölderlin, którego dziennik choroby prowadził jego student Justinus Kerner. Prowadzone tam obserwacje opublikował w wydawanych przez siebie dwóch czasopismach „Versuche für die praktische Heilkunde aus den clinischen Anstalten von Tübingen” (1807/08) i „Tübinger Blätter für Naturwissenschaften und Arzneykunde” (1815–17). W późniejszych latach zajmował się przeważnie kwestiami medycyny wewnętrznej i sądowej.

Od 1822 roku do śmierci był kanclerzem uniwersytetu. W tej roli dokonał wielu reform i w 1826 roku skutecznie protestował przeciwko przeniesieniu uniwersytetu do Stuttgartu.

Dzieła (wybór)

  • Anleitung für gerichtliche Aerzte bey denen Fällen von Legalinspectionen und Sectionen, Vergiftungen, Kindermord, und der Frage ob eine Frau kürzlich geboren habe, in welchen schon die erste Untersuchung genugthuend seyn muß, 1806.
  • Versuche über die practische Heilkunde aus den clinischen Anstalten von Tübingen, 1807.
  • Über das Buch Hiob, 1823.
  • Ueber den Menschen und seine Hoffnung einer Fortdauer vom Standpunkte des Naturforschers aus, 1825.
  • Ueber das Verlegen der Universitäten in die Residenzen, und das der Universität von Tübingen nach Stuttgart insbesondere, 1826.
  • Abhandlung über den Ursprung der Beschneidung bei wilden und halbwilden Völkern, mit Beziehung auf die Beschneidung der Israeliten, 1829.
  • Ueber den Geist, der zur Zeit des dreißigjährigen Krieges auf der Universität Tübingen herrschte, 1832.
  • Gründliche Anleitung zur Brodzubereitung aus Holz, 1834.
  • Ansichten über Natur- und Seelenleben, 1836.

Literatura

  • Voit, Carl, "Autenrieth, Ferdinand von" in: Allgemeine Deutsche Biographie 1 (1875), S. 695-696 [Online-Version]; URL: https://www.deutsche-biographie.de/pnd116388439.html#adbcontent
  • Stübler, Eberhard, "Autenrieth, Ferdinand von" in: Neue Deutsche Biographie 1 (1953), S. 460 f. [Online-Version]; URL: https://www.deutsche-biographie.de/pnd116388439.html#ndbcontent