Hermann Aubin

Hermann Carl Wilhelm Aubin (ur. 23 grudnia 1885 w Libercu (niem. Reichenberg) w Czechach; zm. 11 marca 1969 we Fryburgu w Bryzgowi) – niemiecko-austriacki historyk. Jako profesor zwyczajny uczył historii średniowiecznej i nowożytnej na uniwersytetach w Gießen (1925–29), Wrocławiu (1929–1945) i Hamburgu (1946–54) oraz jako profesor honorowy we Fryburgu w Bryzgowi (1955–63). W 1920 roku założył w Bonn Institut für geschichtliche Landeskunde der Rheinlande.

Jego światopogląd zdeterminowany był przez gospodarczą, socjalną i kulturalną różnicę poziomu między wschodem i zachodem Europy oraz wyższość narodu niemieckiego nad narodami Europy Wschodniej. W okresie nacjonalizmu należał do pionierów zmian terytorialnych i ludnościowego składu w sensie „segregacji” etnicznej. W 1939 roku uczestniczył w memorandum, w którym opowiedział się za „największymi przesunięciami ludności” w okupowanej Polsce.

Od 1930 roku był czołowym przedstawicielem „niemieckich badań wschodnich”. Po 1945 roku kontynuował je w Republice Federalnej Niemiec jako założyciel i pierwszy prezydent stowarzyszenia naukowców Johann Gottfried Herder-Forschungsrat (1950–1959) i wydawca czasopisma „Zeitschrift für Ostforschung” (1952–1966). (wyznanie ewangelickie)

Hermann Aubin, Düsseldorf 1911, własność syna Bernharda Aubina. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

• Ojciec: Carl Alexander (1850-1920), producent dywanów w Libercu;
• Matka: Anna z domu Schirmer (1856–1935);
• Rodzeństwo: 2 braci i 2 siostry;
• Ożenił się 5 września 1912 z Verą z domu Webner (1890–1985);
• Dzieci: syn Bernhard (ur. 13 listopada 1913), profesor prawa, dyrektor w Instytucie Prawa Europejskiego na Uniwersytecie Kraju Saary; córka Gerda po ślubie Berg (ur. 27 września 1916).

Życiorys

Po odbyciu rocznej służby wojskowej w armii austriackiej Hermann Aubin studiował od 1905 na uniwersytetach w Monachium, Bonn i Fryburgu w Bryzgowi, gdzie w 1910 roku doktoryzował się u mediewisty Georga von Belowa (1858–1927). Przez jeden semestr pogłębiał swoją znajomość historii konstytucji i dyplomacji w In­sti­tut für ös­ter­rei­chi­sche Ge­schichts­for­schung w Wiedniu, jak również w celach edukacyjnych podróżował do Holandii, Belgii i Włoch.

W maju 1911 roku podjął działalność jako naukowy pracownik pomocniczy w Ge­sell­schaft für Rhei­ni­sche Ge­schichts­kun­de w Düs­sel­dorfie. W 1916 roku habilitował się w Bonn. I wojnę światową Aubin przeżył jako austriacki porucznik, a potem kapitan na froncie wschodnim w Galicji, a od jesieni 1915 roku w południowym Tyrolu na froncie alpejskim. Po wojnie wrócił do Bonn, gdzie rozwinął opierając się na Karlu Lamprechcie (1856–1915), jak również w ścisłej współpracy z historykiem Aloysem Schulte (1857–1941), germanistą Theodorem Fringsem (1886–1968) i etnologiem Josefem Müllerem (1875–1945) innowacyjne podejście do historii regionalnej, które dalej rozwinął w międzydyscyplinarne badania w dziedzinie kultury w ramach założonego w 1920 roku In­sti­tut für ge­schicht­li­che Lan­des­kun­de der Rhein­lan­de. Badania prowadzone przez Aubina do 1940 roku zaowocowały licznymi pracami na temat niemieckiej historii konstytucji, administracji, gospodarki i osadnictwa. Od 1930 roku wzrosła ilość jego publikacji o zainteresowaniu wyraźnie polityczno-historycznym. W latach 1930–33 był profesorem gościnnym w Kairze

Jako profesor zwyczajny uczył historii średniowiecznej i nowożytnej na uniwersytetach w Gießen (1925–29), a od 1929 we Wrocławiu, gdzie wykładał także historię ludu niemieckiego w Europie Wschodniej. Angażował się także jako zastępca Al­berta Brack­manna (1871-1952) w kierowaniu Północno– i Wschodnioniemiecką Wspólnotą Badawczą (Nord- und Ost­deut­sche For­schungs­ge­mein­schaft), jak również jako przewodniczący Historycznej Komisji Śląska (His­to­ri­sche Kom­mis­si­on für Schle­si­en) w ramach „niemieckich badań wschodnich” (Ostforschung). Aubin nie wstąpił do NSDAP, ani jej stowarzyszeń, za wyjątkiem NS-Volks­wohl­fahrt.

Jesienią 1944 roku powołany został do prac przymusowych (kopania okopów), a w styczniu 1945 do wrocławskiego Volkssturmu. Po odniesieniu lekkiej rany udał się do Berlina, a stamtąd w marcu 1945 do Fryburga, gdzie wcześniej przybyła żona i córka. Po denazyfikacji uczył w semestrze zimowym 1945/46 w Getyndze, a od lata 1946 do 1954 w Hamburgu, gdzie nadal zajmował się reńską, heską i śląską historią regionalną, a także historią regionów północnoniemieckich. W 1948 roku był współzałożycielem Związku Historyków (Historikerverband), którego był drugim powojennym przewodniczącym w latach 1953–58, angażował się w prace Mo­nu­men­ta Ger­ma­niae His­to­ri­ca i wspierał prace Komisji Historycznej Bawarskiej Akademii Nauk w Monachium, której był prezydentem w latach 1959–1965. W Republice Federalnej Niemiec kontynuował „niemieckie badania wschodnie” w założonym w 1950 roku związku naukowców Jo­hann Gott­fried Her­der-For­schungs­rat, którego był prezydentem do 1959 roku i w wydawanym przez siebie czasopiśmie „Zeitschrift für Ostforschung” (1952–1966).

Po przejściu na emeryturę w 1954 roku pracował jako profesor honorowy we Fryburgu w Bryzgowi, gdzie zmarł 11 marca 1969 roku.

Dzieła (wybór)

• Organizacja administracji księstwa biskupiego Paderborn w średniowieczu (Die Verwaltungsorganisation des Fürstbistums Paderborn im Mittelalter), 1911.
• Powstanie suwerenności terytorialnej na podstawie źródeł dolnoreńskich: studia o hrabstwie, immunitecie i wójtoswtwie (Die Entstehung der Landeshoheit nach niederrheinischen Quellen: Studien über Grafschaft, Immunität und Vogtei), 1920.
• Celtowie, Rzymianie i Germanie w Nadrenii (Kelten, Römer und Germanen in den Rheinlanden), 1925.
• Państwo i naród przy niemieckiej granicy zachodniej (Staat und Nation an der deutschen Westgrenze), 1931.
• Śląsk jako wrota kultury niemieckiej na Wschód w średniowieczu (Schlesien als Ausfalstor deutscher Kultur nach dem Osten im Mittelalter), 1937.
• Badanie niemieckiego ruchu wschodniego (Zur Erforschung der deutschen Ostbewegung), 1937.
• Niemcy sudeccy (Die Sudetendeutsche), 1939.
• Bitwa na Legnickim Polu koło Legnicy w dniu 9 kwietnia 1241 (Die Schlacht auf der Wahlstatt bei Liegnitz am 9. April 1241), 1941.
• Śląsk (Schlesien), 1951.
• Mühle, Eduard (wyd.) Listy badacza Wschodu Hermanna Aubina z lat 1910 - 1968 (Briefe des Ostforschers Hermann Aubin aus den Jahren 1910 - 1968), 2008.

Literatura

• Müh­le, Edu­ard, „Her­mann Au­bin (1885-1969)”, w: Schle­si­sche Le­bens­bil­der, tom 11, In­sin­gen 2012, s. 489-503.

Linki

• Mühle, Eduard, „Biografia Hermanna Aubina”, w: Internetportal Rheinische Geschichte, URL: http://www.rheinische-geschichte.lvr.de/Persoenlichkeiten/hermann-aubin/DE-2086/lido/57adba98616a97.12472310 (dostęp 24.10.2019).