Therese von Artner

Therese von Artner (także Maria Therese von Artner, Maria Theresia von Artner, Theone (pseudonim); ur. 19 kwietnia 1772 w Šintavie (niem. Schintau), Słowacja; zm. 25 listopada 1829 w Zagrzebiu (niem. Agram), Chorwacja) - austriacka pisarka. (wyznanie katolickie?)

Artner Teréz
Therese von Artner.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec : Leopold von Artner (zm. 1799 w Sopronie na Węgrzech), austriacki generał-major;
  • Matka : Magdalena z domu von Hubert.

Życiorys i twórczość

Therese von Artner była najstarszą z pięciu córek Leopolda von Artnera i jego żony Magdaleny z domu von Hubert. Mieszkała w Wiedniu i Sopronie na Węgrzech, a po śmierci ojca na zamkach Buscan i Zay-Ugrocz (obecnie Uhrovec) w literackim kręgu skupionym wokół pisarki Marie Elisabeth Gräfin Zay von Csömör (1797–1842) i wreszcie w domu siostry Wilhelmine Romano w Zagrzebiu. Przyjaźniła się m.in. z Caroline Pichler (1769–1843), Friedrichem Heinrichem Jacobim (1743–1819) i Franzem Grillparzerem (1791–1872).

Therese von Artner pisać zaczęła w wieku 16 lat. Jej wiersze są w ich trywialności charakterystyczne dla owej między racjonalizmem a sentymentalizmem ubierającej się w antyczną maskę formę wypowiedzi liryki oświeceniowej. Jej znaczenie polega jednak przede wszystkim na krzewieniu kultury niemieckiej w węgierskim i chorwackim obszarze kulturowym.

Dzieła (wybór)

  • Das Fest der Tugend. Ein Schäferspiel mit Chören in einem Aufzug. Oedenburg 1798.
  • Feldblumen, auf Ungarns Fluren gesammlet (sic) von Nina und Theone (mit Marianne von Tiell). 2 tomiki, Jena 1800.
  • Neuere Gedichte von Theone. Tübingen 1806.
  • Die That. Trauerspiel in fünf Akten. Der Schuld von Adolph Müllner erster Theil. Pesth 1817.
  • Gedichte. Gewählt, verbessert, vermehrt. 2 części, Leipzig 1818.
  • Rettung und Lohn. Ein Lustspiel in einem Aufzug.
  • Agram 1823.
  • Stille Größe. Schauspiel in drey Acten. Kaschau 1824.
  • Rogneda und Wladimir. Trauerspiel in drei Aufzügen. Kaschau 1824.
  • Briefe über einen Theil von Croatien und Italien an Caroline Pichler. Pesth 1830.

Literatura

  • Vancsa, Kurt, "Artner, Theresia von" w: Neue Deutsche Biographie 1 (1953), s. 402-403 [Online-Version]; URL: https://www.deutsche-biographie.de/pnd124252362.html#ndbcontent.
Autor: Roman Penkała