Anna Maria von Schürmann
Anna Maria von Schürmann (także Anna Maria van Schurman; ur. 5 listopada 1607 r. w Kolonii; zm. 4 maja 1678 r. w Wieuwerd, Fryzja Zachodnia) - niderlandzka poetka, malarka, wszechstronnie wykształcona uczona, która ze względu na talent była w swoim czasie podziwiana jako "gwiazda Utrechtu".(wyznania ewangelickiego)
Genealogia ↑
Ojciec Friedrich van Schurmann (zm. 1623), pochodził z Antwerpii; matka Eva von Harff zu Dreiborn, pochodziła z rodziny szlacheckiej; - panna.
Życiorys ↑
Z powodu prześladowań religijnych podczas wojny hiszpańskiej rodzina opuściła Antwerpię i zamieszkała w Kolonii. W 1610 r. rodzina musiała opuścić Kolonię i przeniosła się do Dreiborn (obecnie część miasta Schleiden), a od 1615 r. przebywała w Utrechcie. Anna Maria już jako dziecko była uczona przez ojca i prywatnych nauczycieli. Jako trzylatka potrafiła cytować Biblię. Od 1623 r. mieszkała w Franeker, gdzie zmarł jej ojciec, a brat studiował na tamtejszym uniwersytecie. Kiedy brat skończył studia wróciła z nim i z matką do Utrechtu.
Od 1630 r. prywatnie uczyła się teologii u Gisberta Voetiusa (1589-1676) i jako pierwsza kobieta otrzymała zgodę na studiowanie teologii na uniwersytecie w Utrechcie, ale podczas zajęć i dysput musiała przebywać w swego rodzaju zakratowanej skrzyni, aby być niewidoczną dla studentów płci męskiej. Było to złamanie istniejącego tabu, gdyż zasadniczo kobiety nie miały prawa do studiowania. W 1636 r. napisała łaciński wiersz z okazji poświęcenia uniwersytetu, w którym napiętnowała wykluczenie kobiet ze studiów akademickich. Wiersz ten przyniósł jej wielkie uznanie nie tylko w Holandii. Sława jej doszła także do Francji, Anglii, Niemiec, a nawet Włoch i Hiszpanii. W 1641 r. ukazała się jej dysertacja »De ingenii muliebris ad doctrinam, et meliores litteras aptitudine«, w której broniła praw kobiet. Edukacja kobiet jej zdaniem nie była kwestią polityczno-emancypacyjną a religijną. Uważała, że kobiety dzięki studiowaniu poprawią swoją wiedzę chrześcijańską i cnotę moralną.
W 1642 r. została przyjęta jako naukowiec do redagowania leksykonu »Bibliotheca Belgica« Valeriusa Andreasa (1588-1655). W 1666 r. poznała Jeana de Labadie (1610-1674) i trzy lata później przyłączyła się do jego zboru labadystów. Razem z nimi przebywała w Altonie, gdzie napisała autobiograficzne pismo »Eukleria«, którego pierwsza część ukazała się w 1673, a druga w 1678 roku. Po śmierci Labadie'ego przejęła pieczę duszpasterską nad zborem i poprowadziła go do Wieuwerd, gdzie na zamku Walta-State znaleźli schronienie przed prześladowaniami.
Anna Maria von Schürmann mówiła płynnie w 12 językach, zajmowała się filozofią, astronomią, geografią, malowała portrety i witraże, wykonywała ryciny, rzeźbiła w drewnie oraz grała na instrumentach muzycznych. Była autorką gramatyki etiopskiej, zachowało się ponad 20 jej obrazów i rycin. Korespondowała z europejskimi uczonymi m.in. z René Descartes'em (1596-1650), Ezechielem Spanheimem (1629-1710), Christiaanem Huygensem (1629-1695), Johannem Jakobem Schützem (1640-1690), Gerhardem Johannesem Vossiusem (1577-1649), Christiaanem Huygensem (1629-1695) i Elżbietą Czeską (1618-1680).
Zmarła 4 maja 1678 r. w Wieuwerd (Fryzja Zachodnia).
Dzieła (wybór) ↑
- Amica dissertatio inter Annam Mariam Schurmanniam et Andr. Rivetum de capacitate ingenii muliebris ad scientias. 1638.
- Opuscula hebraica, graeca, latina, gallica, prosaica et metrica. 1648.
- Pensées sur la Réformation nécessaire à présent à l’Eglise de Christ. 1669.
- Ευκληρία seu melioris partis electio 1 część 1673, 2 część 1678.
Literatura ↑
- Ernst Martin: Schurman, Anna Maria van. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 33, Duncker & Humblot, Leipzig 1891, s. 90-94.
- A.M.H Douma: Anna Maria van Schurman en de studie der vrouw, Amsterdam 1924.
Linki ↑
- Pisma Anny Marii von Schürmann i o niej w Katalog der Deutschen Nationalbibliothek.
- S. Koch-Kanz: Anna Maria von Schürmann, w: Website FemBio.org des FemBio Frauen-Biographieforschung e.V.
- Diemut Meyer: Anna Maria van Schurman, w: 500 Jahre Reformation: von ...
- Portret, w: Portraitsammlung der USB Köln .
- Portrety, w: National Portrait Gallery.