Albrecht Benjamin Ritschl

Albrecht Benjamin Ritschl (ur. 25 marca 1822 roku w Berlinie, zm. 20 marca 1889 roku w Getyndze (niem Göttingen)) - niemiecki teolog ewangelicki.

Albrecht Benjamin Ritschl
Albrecht Benjamin Ritschl,ok. 1880 roku.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Georg Karl Ritschl, radca konsystorza, pastor w kościele Marienkirche w Berlinie, późniejszy biskup i generalny superintendent Pomorza ; matka Auguste Sebald; - ożenił się w 1859 roku z Idą (1826–69), córką Thomasa Rehbocka (zm. 1861 r.), pastora we Frankfurcie nad Menem; miał 3 dzieci.

Życiorys

Po ukończeniu gimnazjum w Szczecinie jesienią 1839 roku rozpoczął studia teologiczne na uniwersytetach w Bonn u Carla Immanuela Nitzscha. Po czterech semestrach przeniósł się na uniwersytet do Halle, gdzie studiował u Augusta Tholucka. W tym czasie zainteresował się filozofią Georga Wilhelma Friedricha Hegla w czym popierał go Karl Schwarz, a także pracami szkoły tybindzkiej i Ferdinanda Christiana Baura, którego później był studentem. W 1843 roku został doktorem filozofii po obronie pracy "Expositio doctrinae Augustini de creatione mundi, peccato, gratia".
23 kwietnia 1844 roku zdał w Szczecinie egzamin „pro venia concionandi” (pozwala ubiegać się o ordynację). Jesienią 1844 roku studiował na uniwersytecie w Heidelbergu u Richarda Rothe, a od sierpnia 1845 roku w Tybindze. Latem 1846 roku habilitował się w Bonn pracą na temat Ewangelii Marcjona i Łukasza.

W 1849 roku został profesorem teologii praktycznej na uniwersytecie w Bonn i prowadził wykłady z zakresu Nowego Testamentu i historii starego Kościoła.

Znaczenie

Ponieważ Baur krytycznie ocenił wyniki jego badań doszło między nimi stopniowo do rozłamu. Po krótkim okresie podziwu dla rewolucji w 1848 roku skoncentrował się na ukończeniu swego pierwszego dzieła „Die Entstehung der altkath. Kirche“ (1850).

W latach 1852-1859 coraz bardziej poświęcał się symbolice i dogmatyce. W swoim wykładzie wstępnym na uniwersytecie w Bonn jako profesor zwyczajny (od 1859 roku), który poświęcił się soteriologii, wykazał wbrew neoluteranom, że Biblia nie zna gniewu Bożego z powodu grzechu pierworodnego. Dopiero jako profesor na uniwersytecie w Getyndze (od 1864 roku) dokończył swoje studium dotyczące soteriologii, które zawarł w dziele Die christl. Lehre von der Rechtfertigung und Versöhnung. Po czym poświęcił się historii pietyzmu, którą opisał w Geschichte des Pietismus i studiom nad pracami Friedricha Schleiermachera.
Charakterystyczne dla jego systemu teologicznego powstałego pod wpływem Schleiermachera i Immanuela Kanta jest brak eschatologii. Popularyzował mocny duchowo-świecko-etyczny obraz Królestwa Bożego, który realizuje się w miłości bliźniego i wypełnieniu obowiązków obywatelskich.

Podejmował temat o roli jednostki w teologii, która tylko przez religię jest w stanie się podnieść i oprzeć grożącemu jej monizmowi i panteizmowi. Dlatego zwrócił się także przeciw teologii historii Baura, której zagrażała ewolucyjna koncepcja wolności jednostki.
W protestantyzmie widział dążenie do aktywnego panowania nad światem przez powołanych ludzi. On jak i jego uczniowie Adolf von Harnack, Wilhelm Herrmann, Martin Rade byli doradcami rządu pruskiego i wywarli duży wpływ na teologię, który trwał w pierwszej połowie XX wieku. Wyznaniowo-konserwatywni luteranie, liberałowie i uczniowie z jego „historyczno religijnej szkoły” zwalczali jego system. W drugiej połowie XX wieku uwagę na teologię Ritschla zwrócił między innymi Stephan Weyer-Menkhoff i okres ten określany jest jako „renesans Ritschla”. Również w współczesnych dyskusjach odgrywają znaczącą rolę jego myśli dotyczące wiary i obyczajowości, jego regresja do teologii Reformacji, jego stosunek do metafizyki i objawienia, rozumienie Kościoła i jego sytuacji w protestanckiej kulturze.

Dzieła (wybór)

  • Die Entstehung der altkatholischen Kirche. Eine kirchen- und dogmengeschichtliche Monographie. Adolph Marcus, Bonn 1850.
  • Über das Verhältnis des Bekenntnisses zur Kirche. Ein Votum gegen die neulutherischen Doctrinen. Bonn 1854.
  • De ira Dei. Bonnae 1859.
  • Schleiermachers Reden über die Religion und ihre Nachwirkungen auf die evangelische Kirche Deutschlands. Bonn 1874.

Literatura

  • Friedrich Wilhelm Graf: Ritschl, Albrecht. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 21, Duncker & Humblot, Berlin 2003, s. 649.
  • Otto Ritschl: Ritschl, Albrecht. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 29, Duncker & Humblot, Leipzig 1889, s. 759–767.

Linki