Adolph Wagner

Adolph Heinrich Gotthilf Wagner (ur. 25 marca 1835 w Erlangen; zm. 8 listopada 1917 w Berlinie) – niemiecki ekonomista i polityk. (wyznanie ewangelickie)

Adolph Wagner 1899
Adolph Wagner, 1899.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec: Rudolf Wagner (1805-1864), anatom i fizjolog;
  • matka: Rosalie Henke (1813–1894);
  • brat: Hermann Wagner (1840-1929), geograf i kartograf;
  • Stan cywilny: żonaty;
  • Dzieci: córka Cornelia Paczka-Wagner (1864–1930), malarka.

Życiorys

Adolph Wagner studiował prawo i nauki polityczne. Od 1858 r. był nauczycielem ekonomii w Akademii Handlowej w Wiedniu, od 1863 r. w Hamburgu. W 1865 r. został profesorem zwyczajnym w Dorpacie, od 1868 r. pracował we Fryburgu Bryzgowijskim i od 1870 r. w Berlinie. W pierwszych latach działalności zajmował się bankowością i polityką walutową. Później zainteresował się statystyką. Wywarł silny wpływ na swojego ucznia Ferdinanda Tönniesa.

W październiku 1871 r. prowadził w »Freie kirchliche Versammlung evangelischer Männer» wykład, w którym zaprezentował różnicę między swoimi poglądami a poglądami niemieckiej szkoły polityki wolnego handlu. Heinrich Bernhard Oppenheim (1819–1880) znalazł w tej mowie powód do stworzenia ironicznego pojęcia »socjalizm katedralny« (niem. Kathedersozialismus), którym określił poglądy reprezentowane przez Wagnera, Gustava von Schmollera i innych ekonomistów uczestniczących w kongresie w Eisenach w 1872.

Stopniowo jednak Adolph Wagner odchodził od pierwotnych poglądów i przekonywał o konieczności zmiany istniejącego porządku gospodarczego. Sformułował prawdopodobnie jako pierwszy znawca finansów w niemieckim obszarze prawne podstawy opodatkowania. Od 1881 r. był czołową postacią towarzystwa o silnie konserwatywnym i antysemickim nastawieniu »Conservativen Central-Comitee (CCC)«, gdzie współpracował z Adolfem Stoeckerem. Na potrzeby przeprowadzanych wyborów do Reichstagu w 1884 r. sformułował program, w którym opowiadał się za monarchią i przeciw parlamentaryzmowi. W programie tym domagał się reglamentacji i opodatkowania gospodarki oraz między innymi podatku od zysków giełdowych. Sformułował prawo o wzrastającym wzroście państwowych wydatków publicznych, tzw. prawo Wagnera.

Od 1882 do 1885 r. Adolph Wagner był deputowanym do pruskiego parlamentu, a od 1910 r. członkiem pruskiej Izby Panów (niem. Preußisches Herrenhaus).

Dzieła (wybór)

  • Beitraege zur Lehre von den Banken. 1857.
  • Das neue Lotterie - Anlehen und die Reform der Nationalbank 1860.
  • Die Geld- und Kredittheorie der Peelschen Bankakte. 1862.
  • Die oesterreichische Valuta. 1862.
  • Die russische Papierwaehrung 1868.
  • System der deutschen Zettelbankgesetzgebung. 1870.
  • Freie kirchliche Versammlung evangelischer Maenner 1871.
  • Die Zettelbankreform im Deutschen Reich. 1875.
  • Allgemeine und Theoretische Volkswirtschaftslehre. 1876.
  • Grundlegung der politischen Oekonomie. 2 tomy, 1893.
  • Die akademische Nationaloekonomie und der Sozialismus. 1895.

Literatura

  • Heinrich Rubner: Adolph Wagner. Briefe. Dokumente. Augenzeugenberichte. 1851–1917, Berlin 1978.

Linki

Nowości

Popularne artykuły