Mutianus Rufus

Mutianus Rufus (znany także jako Konrad Mutian, właściwie Konrad Muth, Rufus Mutianus; ur. 15 października 1470 r. w Hombergu/Efze (Górna Hesja); zm. 30 marca 1526 r. w Gocie) - niemiecki humanista, pisarz okresu renesansu. Znany dzięki bogatej korespondencji z czołowymi humanistami tamtego tego okresu, m.in. Erazmem z Rotterdamu i Johannes Reuchlinem. Wyróżniał się doskonałym stylem i wyśmienitą znajomością języka łacińskiego oraz nadzwyczajną znajomością literatury starożytnej i myśli filozoficznej.

Genealogia

Ojciec Johannes Muth, rajca i burmistrz w Hombergu; matka Anna von Crutzburgk; brat Johann (1468-1504), doctor iuris utriusque (obojga praw) , kanclerz Landgrafa Wilhelm II. von Hessen.

Życiorys

Wcześnie osierocony Mutianus Rufus uczęszczał do szkoły prowadzonej przez Alexandra Hegiusa w Deventer, w której uczył się w tym czasie także Erazm z Rotterdamu. Od lata 1486 r. studiował w Erfurcie u Conrada Celtisa (1459-1508). W 1488 r. został bakalaureatem i w 1492 r. magistrem. Podczas drogi na studia prawnicze do Włoch zatrzymał się wiosną 1496 r. w Moguncji, gdzie poznał Theodericha Dietricha Gresemunda (1477-1512), Jakoba Wimpfelinga (1450-1528) i Johannesa Trithemiusa (1462-1516). Od tego momentu zaczęła się jego bezgraniczna miłość do książek i rozbudowa jego własnej kosztownej biblioteki. We Włoszech, gdzie studiował sześć lat, słuchał w Bolonii wykładów Filipa Beroalda i Urceusa Codrusa. W Ferrarze otrzymał w 1498 stopień doktora, po czym pogłębiał wiedzę prawniczą w Padwie, Florencji, Wenecji i Rzymie.

W walce o własną filozofię Mutianus Rufus zainspirował się neoplatonizmem, pracami Marsiliusa Ficinusa i Pico della Mirandoli i dołączył przy tym raczej do uniwersalistycznego teizmu niż panteizmu, opierając się na pewnej mistycznej religijności łączącej syntezę teologii chrześcijańskiej i antycznej filozofii, która nie zostawiała żadnego miejsca dla tradycyjnego chrześcijaństwa.

W 1502 r. wrócił do Niemiec. Po krótkiej działalności w kancelarii książęcej landgrafa heskiego zaoferowano mu następnie kanonię w Gocie, dzięki czemu stał się finansowo niezależny. Nie przeszkodziło mu to krytykować panujących wówczas w Niemczech stosunków kościelnych. Od 1505 r. powstał wokół niego krąg humanistyczny, do którego należeli m.in. Georg Spalatin (1484-1545), Heinrich Urban (1494-1539), Ulrich von Hutten (1488-1523) i Herbord von der Marthen (1480-1529). W jego domu przebywali także Crotus Rubeanus (1480-1545) i Eobanus Hessus (1488-1540) i korzystali z jego znajomości literatury antycznej. Często goszczący u niego Euricius Cordus (1486-1535) przedstawił w swoim wierszu w języku łacińskim Besuch bei Mutian poetę z jego skłonnością do idylli. Po 1516 r. stało się znacznie spokojniej wokół Mutianusa, gdyż większą popularnością cieszył się teraz Erazm. Chociaż Mutianus Rufus słuchał kazań Marcina Lutra i go wysoko cenił to w 1516 r. zdystansował się od »luterańskiego tumultu«. Stronniczy w swojej estetycznej religii naukowej, uważał za uwłaczającą wiarę prostego ludu. Kiedy w ostatnich latach życia w skutek Reformacji i niepokojów chłopskich pozbawiony został beneficjów kościelnych, popadł w wielkie kłopoty finansowe.

Literatura

• Ludwig Geiger: Mutian, eig. Mut. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 23, Duncker & Humblot, Leipzig 1886, s. 108.
• Heinrich Grimm: Mutianus Rufus. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 18, Duncker & Humblot, Berlin 1997, ISBN 3-428-00199-0, s. 656.
• Walter Troxler: Mutianus Rufus. W: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Tom 16, Bautz, Herzberg 1999, ISBN 3-88309-079-4, s. 1117-1120.