Kurt Pinthus

Kurt Pinthus (pseudonim Paulus Potter; ur. 29 kwietnia 1886 w Erfurcie; zm. 11 lipca 1975 w Marbach am Neckar) – niemiecki pisarz i publicysta. Był jednym z pionierów literackiego ekspresjonizmu w Niemczech. (wyznanie mojżeszowe)

Genealogia

Ojciec Louis (1852–1912), kupiec; matka Bertha Rosenthal (1864–1934); – kawaler.

Życiorys

Kurt Pinthus wyrastał w Magdeburgu i Erfurcie, gdzie uczęszczał do gimnazjum. W 1905 r. rozpoczął we Fryburgu Bryzgowijskim studiowanie historii niemieckiej literatury, filozofii i historii. Potem studia kontynuował w Berlinie, Genewie i od 1906 w Lipsku. Do jego nauczycieli zaliczali się Karl Lamprecht (1856–1915), Georg Witkowski (1863–1939) i Albert Köster (1862–1924), u którego się doktoryzował. Oprócz Franza Werfela (1890–1945) i Waltera Hasenclevera (1890–1940), z którymi łączyła go przez całe życie przyjaźń, poznał Franza Kafkę (1883–1924), Georga Heyma (1887–1912) i Else Lasker-Schüler (1869–1945), gdy od 1912 r. był lektorem w wydawnictwie Kurt Wolff-Verlag. W 1915 r. przybył do Magdeburga, gdzie w 1918 r. po powstaniu Republiki Rad aktywny był politycznie. Po zamieszkaniu w Berlinie przez krótki czas był dramaturgiem u Maxa Reinhardta (1873–1943). W latach dwudziestych pracował jako krytyk literacki, teatralny i filmowy przede wszystkim dla Das Tagebuch, Die literarische Welt i 8 Uhr Abendblatt, uczył w wyższej szkole Lessing-Hochschule zu Berlin i prowadził odczyty w radiu. Po 1933 r. mógł jeszcze pisać do gazet żydowskich. W 1937 r. emigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie podejmował się różnych zajęć m.in. był teatrologiem i został stałym współpracownikiem tygodnika Aufbau. W latach 1947–60 był docentem historii teatru na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. Od 1953 r. regularnie jeździł do Niemiec, gdzie prowadził badania i wykłady. W 1967 r. osiadł w Marbach, gdzie wcześniej często przebywał w tamtejszym archiwum literatury Deutsches Literaturarchiv Marbach.

Kurt Pinthus  był początkowo literatem, ale jako wydawca i krytyk stał się jednym w najważniejszych rzeczników literackiego ekspresjonizmu. Już w okresie studiów doradzał jako lektor wydawcy Ernstowi Rowohltowi (1887–1960), od 1911 r. był współpracownikiem licznych czasopism (Die Schaubühne, Die Aktion, Die weißen Blätter ). Jego omówienie włoskiego filmu niemego Quo vadis? (1912) uważane jest za pierwszą programową niemiecką krytykę filmową. Pod tytułem Das Kinobuch (1914) wydał szereg niesfilmowanych scenariuszy filmowych młodych autorów, m.in. Hasenclevera, Else Lasker-Schüler, Alberta Ehrensteina (1886–1950) i Ludwiga Rubinera (1881–1920). Pinthus stał się znany dzięki wydanej antologii Menschheitsdämmerung, Symphonie jüngster Dichtung (1920) będącej dokumentem ekspresjonizmu. Antologia stała się najsławniejszym niemieckim zbiorem wierszy XX wieku. Do lat siedemdziesiątych zajmował się w licznych artykułach, wykładach i posłowiach pismami i losem prześladowanych autorów w okresie reżimu nazistowskiego.

Dzieła (wybór)

  • Das Kinobuch, Leipzig: Wolff, 1914.
  • Kriegsabenteuer aus alter Zeit, München: Georg Müller, 1914.
  • Deutsche Kriegsreden, München, Berlin: Georg Müller, 1916.
  • jako wydawca: Menschheitsdämmerung, Symphonie jüngster Dichtung, Rowohlt, Berlin 1920.
  • Menschheitsdämmerung : ein Dokument des Expressionismus : mit Biographien und Bibliographien, Hamburg : Rowohlt, 1959.
  • Der Zeitgenosse, Stuttgart: Klett, 1971.

Literatura

  • Thomas Diecks: Pinthus, Kurt w Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 20, Duncker & Humblot, Berlin 2001, ISBN 3-428-00201-6, s. 458, online.

Linki