Karl Immermann

Karl Leberecht Immermann (ur. 24 kwietnia 1796 w Magdeburgu; zm. 25 sierpnia 1840 w Düsseldorfie) - niemiecki pisarz, poeta i dramaturg. (wyznania ewangelickiego)

Karl Leberecht Immermann
Karl Immermann. Rysunek Karla Friedricha Lessinga, 1837.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Gottlieb Leberecht (1750-1814), urzędnik pruski; matka Wilhelmine z domu Wilda (1777-1846) z Magdeburga; - ożenił się w 1839 r. z Marianne z domu Niemeyer (1819-86) z Magdeburga; dziadek żony August Hermann Niemeyer (1754-1828), teolog, pedagog, librecista, poeta religijny; miał córkę Caroline.

Życiorys

Karl Immermann uczył się w Pädagogium zum Kloster Unser Lieben Frauen w rodzinnym mieście. W wieku 17 lat rozpoczął studia prawnicze na uniwersytecie w Halle, który wkrótce został zamknięty decyzją Napoleona Bonaparte. W 1815 r. wziął udział jako ochotnik w prowadzonej wojnie wyzwoleńczej przeciw Francji. Z batalionem jegrów walczył pod Ligny, Waterloo i Paryżem. Karl Gutzkow przedstawił później trafnie sprzeczność rewolucyjnych i konserwatywnych impulsów w jego charakterze: "Kiedy Immermann mówił o duchowym interesie, był rewolucjonistą; gdy sprawa dotyczyła politycznego położenia Niemiec, był pruskim urzędnikiem i byłym ochotnikiem." Z wojska został zwolniony jako oficer i wrócił do Halle, aby kontynuować studia. W 1817 r. wystąpił pismem Ein Wort zur Beherzigung, w którym atakował korporację studencką Teutonia. W maju 1817 r. pojechał do Berlina, aby przedstawić zaistniały konflikt królowi. Krótko po tym korporacja została rozwiązana. W efekcie jego postępowania nawet Friedrich de la Motte Fouqué wypowiedział mu dotychczasową przyjaźń, a pismo padło ofiarą palenia książek podczas spotkania studentów z wielu niemieckich uniwersytetów tzw. Wartburgfest (1817).

W 1818 r. Karl Immermann zdał pierwszy prawniczy egzamin państwowy i zaczął pracę w Wyższym Sądzie Krajowym w Halberstadt. Po krótkim okresie pracy jako referendarz sądowy w sądzie okręgowym w Oschersleben i zdaniu drugiego egzaminu prawniczego został w listopadzie 1819 r. powołany jako prawnik do sądu wojskowego do Münster, gdzie pracował do 1824 roku. Od 1824 do 1827 r. działał w sądzie kryminalnym w Magdeburgu i ostatecznie w latach 1827-40 był radcą sądu krajowego w Düsseldorfie.

W 1825 r. przyjęto go w Magdeburgu do loży wolnomularskiej Ferdinand zur Glückseligkeit.

Przebywając w Dreźnie w 1820 r. poznał Ludwiga Tiecka, z którym w późniejszym okresie ściśle się związał. W tym okresie powstały też jego młodzieńcze wiersze, dzisiaj przeważnie zapomniane. Większe znaczenie osiągnął jako prozaik i krytyk. Jego powieść Die Papierfenster eines Eremiten (powstała w 1821, ukazała się drukiem w 1823) wykazuje wpływ Jeana Paula i przede wszystkim Cierpień młodego Werthera Johanna Wolfganga von Goethego.

Od czasu pobytu w Münster Karl Immermann ukazuje się jako recenzent. Bronił twórczość Goethego przed atakami, scharakteryzował w mądry sposób prozę Achima von Arnima i odkrył przede wszystkim w osobie Heinricha Heinego nowoczesnego poetę, z którym rozpoczął korespondencję w grudniu 1822 roku. Z Heine spotkał się osobiście w 1824 r. w Magdeburgu. Po przeprowadzeniu się Heinego do Paryża (1831) kontakt między nimi się zakończył. W 1821 r. poznał również o 8 lat starszą Elisę von Lützow (ur. hrabina von Ahlefeld), żonę Adolfa Freiherra von Lützowa. Stosunki między nimi okazały nieszczęśliwą mieszaniną namiętności i przyjaźni. Wprawdzie w 1825 r. rozwiedziona Elisa von Lützow podążyła za nim do Magdeburga i w 1826 do Düsseldorfu, pozostała jego towarzyszką życia, założyli wspólny dom, ale nie chciała go poślubić. Długi czas Immermann nie potrafił uwolnić się od wpływu hrabiny. Jego walkę duchową odzwierciedla tragedia Cardenio und Celinde (1826).

W Düsseldorfie powstały jego historyzujące sztuki teatralne. Największą popularność zyskał wówczas jego dramat Andreas Hofer (1833, 1835). Jego dramaty zawierały pewną sprzeczność patetyczności i psychologizmu oraz odzwierciedlały problematykę tej epoki. Najwyraźniej ukazał to dramat Merlin (1832), który Jacob Burckhardt podziwiał jako kongenialną sztukę przeciwstawną Faustowi Gorthego. W Düsseldorfie Immermann poznał m.in. Michaela Beera, Christiana Dietricha Grabbe, Karla Gutzkowa, Heinricha Laube, Ferdinand Freiligrath. Tam też powstał spór z Augustem von Platenem-Hallermünde.

Karl Immermann zmarł 25 sierpnia 1840 r. po krótkiej chorobie i został pochowany w Düsseldorfie na cmentarzu Golzheimer Friedhof. Obecnie miasto Düsseldorf nadaje nagrodę jego imienia Immermann-Preis.

Dzieła (wybór)

  • Das Thal von Ronceval. 1819 (tragedia).
  • Die Prinzen von Syracus. 1821 (komedia).
  • Der neue Pygmalion. 1825 (opowiadanie).
  • Merlin. Eine Mythe. Drama in drei Akten. 1832.
  • Tulifäntchen. Ein Heldengedicht in drei Gesängen. 1832, ilustracje do książki wykonał Theodor Hosemann.
  • Memorabilien. 1840-1843.

Literatura

  • „Immermann, Karl Leberecht” w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 14, Duncker & Humblot, Leipzig 1881, s. 57-63 (online).
  • Benno von Wiese: „Immermann, Karl” w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 10, Duncker & Humblot, Berlin 1974, ISBN 3-428-00191-5, s. 159-163 (online).

Linki

Autor: Roman Penkała