Cornelis van Haarlem

Cornelis Corneliszoon van Haarlem (właściwie Cornelis Corneliszen, znany także jako Meester Cornelis; ur. 1562 w Haarlem; zm. 11 listopada 1638 tamże) - holenderski malarz i rysownik, jeden z czołowych przedstawicieli manieryzmu północnego, ważny poprzednik Fransa Halsa (1585-1666).

Cornelis van Haarlem - Venus en Adonis
Wenus i Adonis, 1614.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ożenił się z Marietje Deyman; córka Maria poślubiła rzeźbiarza P. J. Begijna.

Życiorys

Pierwsze lekcje malarstwa Cornelis van Haarlem otrzymał u Pietera Aertsena (1507-1575). W wieku 17 lat był już tworzącym artystą, ale kontynuował naukę w Antwerpii u Gillisa Congneta (1542-1599). Twórczość Haarlema była pod silnym wpływem prac Bartholomeusa Sprangera (1546-1611).

Malował przede wszystkim portrety, jak również sceny mitologiczne i biblijne. Początkowo malował obrazy wielkoformatowe, przesadnie stylizowane i z groteskową, nienaturalną anatomią. Później jego prace otrzymały bardziej naturalny charakter. Według jego kompozycji wykonywali ryciny znani artyści m.in. Hendrik Goltzius (1558-1616 lub 1617) (Upadek Ikara, Iksjona, Tantala), Pieter Jansz Saenredam (1597-1665), Lucas Kilian (1579-1637).

Razem z Karelem van Manderem (1548-1606) i Hendrikiem Goltziusem (1558-1616 lub 1617) założył w Haarlemie akademię malarską zwaną Akademią haarlemską.

Obrazy (wybór)

  • Upadek Tantala, 1588-1590, Kopenhaga, Statens Museum for Kunst.
  • Upadek tytanów, 1588.
  • Upadek Iksjona, ok. 1588, Rotterdam, Museum Boijmans Van Beuningen.
  • Pierwsza rodzina (Noe i rodzina), 1589.
  • Mord dzieci w Betlejem, 1590, Amsterdam, Rijksmuseum Amsterdam.
  • Chrystus zmartwychwstały z krzyżem i kielichem eucharystycznym , ok. 1591 w Muzeum Narodowym w Warszawie.
  • Portret Pietera Jansza Kiesa, 1596.
  • Bankiet oficerów kompanii St. George, 1599.
  • Przybicie do krzyża, ok. 1600, Muzeum Kolekcji im. Jana Pawła II w Warszawie.
  • Wenus i Adonis, 1614.
  • Kobiecy półakt z różą, 1623.

Literatura

  • Joseph Eduard Wessely: „Haarlem, Cornelis van”. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 10, Duncker & Humblot, Leipzig 1879, s. 260.

Linki

Autor: Roman Penkała