Georg Waitz

Georg Waitz (ur. 9 października 1813 r. we Flensburgu; zm. 24 maja 1886 r. w Berlinie) - niemiecki historyk prawa i mediewista. Jest jednym z najbardziej znanych wydawców źródeł historycznych dotyczących niemieckiej historii. (wyznania ewangelickiego)

Georg Waitz
Georg Waitz.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Georg Christopher, kupiec; matka Maria z domu Hansen; - ożenił się 1) w październiku 1842 z Clarą von Schelling (1818-1857), 2) w Hanowerze w 1861 r. z córką generała von Hartmanna; bezdzietny?

Życiorys

W latach 1832-1836 Waitz studiował historię, prawoznawstwo, filozofię teologię ewangelicką w Kilonii i Berlinie. Jego wykładowcami byli Justus Olshausen, Carl Gustav Homeyer, Leopold von Ranke, Karl Lachmann, Friedrich Carl von Savigny i Friedrich Schleiermacher. Stopniowo coraz więcej uwagi poświęcał studiowaniu historii. Duży wpływ wywarł na niego także Friedrich Wilken, który wprowadził go w tajniki paleografii i dyplomacji oraz brał udział w jego ćwiczeniach podczas, których czytano źródła z początku średniowiecza. Studia ukończył 18 sierpnia 1836 r. dysertacją de chronici Urspergensis prima parte, ejus auctore, fontibus et apud posteros auctoritate.

We wrześniu 1836 r., wyposażony w list polecający od Ranke, przybył do Hanoweru, gdzie został współpracownikiem Georga Heinricha Pertza w Monumenta Germaniae historica (MGH). W Hanowerze przebywał przez pięć i pół roku zajmując się opracowywaniem źródeł. W 1837 r. przebywał w Getyndze, gdzie poznał braci Jacoba i Wilhelma Grimm oraz Friedricha Christopha Dahlmanna. W 1837 r. podróżował na południe Francji, od października 1839 do sierpnia 1840 r. był w Paryżu, a jesienią 1841 w Turyngii. Wszystkie te podróże przyniosły bogaty plon naukowy. W Paryżu spotkał Friedricha Heinricha Knusta, który zwrócił jego uwagę na pewien kodeks prawdopodobnie z czwartego wieku, na marginesie, którego znajdowała się praca Auksencjusza z Durostorum opisująca naukę i ważne okoliczności życia jego nauczyciela Wulfila. Pracę tę opublikował w rozprawie über das Leben und die Lehre des Ulfila (O życiu i nauce Wulfila, 1840). W 1841 r. odkrył w bibliotece kapituły katedralnej w Merseburgu dwa poematy pochodzące z XIX wieku, znane obecnie jako Merseburger Zaubersprüche (Zaklęcia Merseburskie). Waitz przekazał je Jacobowi Grimm, który omówił je w pierwszym swoim wykładzie w 1842 r. w Pruskiej Akademii Nauk. Prace Waitza z lat 1839-1841 zostały opublikowane w III i IV części Scriptores (łac. pisarze) i uczyniły młodego uczonego bardzo znanym.

W lutym 1842 r. powołano go na uniwersytet w Kilonii jako profesora historii, ale urząd ten objął dopiero w październiku, a w lecie pracował jeszcze dla MGH w Berlinie, gdzie w międzyczasie przeniósł się Pertz. W Berlinie często przebywał w domu Friedricha Wilhelma Josepha von Schellinga, który prowadził cieszące się wielkim powodzeniem wykłady filozoficzne. W tym czasie zakochał się w drugiej córce Schellinga i w pierwszych dniach października zawarli małżeństwo. Również w Kilonii prowadził badania na rzecz MGH i ich wyniki znalazły się w V i VI części Scriptores, które ukazały się w 1844 r. i w tomie VIII wydanym w 1848 roku.

W kwietniu 1848 r. powołano go na uniwersytet do Getyngi. W tym czasie brał także udział w pracach Frankfurckie Zgromadzenie Narodowe (do 20 maja 1849). Od 14 czerwca 1849 r. rozpoczął faktyczną działalność na uniwersytecie trzygodzinnym wykładem pt. «Wprowadzenie do historii Niemiec». W Getyndze pracował nieprzerwanie do września 1875 r. i prowadził wykłady na temat historii średniowiecza, nowożytnej historii Niemiec. W 1875 r. został przewodniczącym MGH i 1 stycznia 1876 r. zrzekł się profesury w Getyndze. W Berlinie, gdzie teraz mieszkał, spotkał swego starego znajomego z Getyngi Ernsta Curtiusa. W sierpniu 1877 r. udał się razem z Reinholdem Pauli do Anglii, do Muzeum Brytyjskiego (ang. British Museum), biblioteki Sir Thomasa Philipsa w Cheltenham i w Oksfordzie, gdzie znalazł oryginał Pöhlder Annalen (Roczniki z Pöhlde). We wrześniu z Anglii podróżował do Paryża. W ostatnich latach zajmował się historią papiestwa, czego wynikiem była podróż w kwietniu 1884 r. do Włoch. W Watykanie pracował przez cztery tygodnie. Wiosną 1885 r. w Kopenhadze, w królewskiej i uniwersyteckiej bibliotece badał rękopisy duńskich historiografów.

Jego dziełem życia jest Deutsche Verfassungsgeschichte (8 tomów, 1844–1878), opisujące okres od czasów plemion germańskich do XII w., które ze względu na bogactwo materiałów jeszcze dzisiaj jest wartościowe. Opracował i kontynuował także pracę Quellenkunde der deutschen Geschichte Friedricha Christopha Dahlmanna. Poza tym pisał artykuły dla Allgemeine Deutsche Biographie (ADB).

Waitz był członkiem Bawarskiej Akademii Nauk (od 1859), Akademii Nauk w Berlinie (od 1842 członek korespondencyjny, od 1875 zwykły członek) oraz został odznaczony orderem Orden pour le Mérite für Wissenschaften und Künste .

Dzieła (wybór)

  • Commentationis de chronici Urspergensis prima parte eius auctore, fontibus et apud posteros auctoritate specimen, 1836.
  • Kritische Prüfung der Echtheit und des historischen Werthes des Chronicon Corbejense , 1839.
  • Widukindi res gestae Saxonicae, 1839.
  • Über das Leben und die Lehre des Ulfila, 1840.
  • Das alte Recht der salischen Franken , 1846.
  • Über die Anfänge der Vassallität, 1856.
  • Ueber die Münzverhältnisse in den älteren Rechtsbüchern des Fränkischen Reichs, 1860.
  • Jahrbücher des Deutschen Reichs unter König Heinrich I., 1863.
  • Die historischen Übungen zu Göttingen, 1867.
  • Friedrich Christoph Dahlmann, 1885.

Literatura

  • Ferdinand Frensdorff: "Waitz, Georg." W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 40, Duncker & Humblot, Leipzig 1896, s. 602-629 (online).

Linki