Franz Joseph Gall

Franz Joseph Gall (ur. 9 marca 1758 w Tiefenbronn koło Pforzheim; zm. 22 sierpnia 1828 w podparyskim Montrouge) - austriacki neurolog i psycholog. (wyznania katolickiego)

Franz Joseph Gall
Franz Joseph Gall.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia ↑

Ojciec Joseph Anton (1727-1809), kupiec i burmistrz w Tiefenbronn; matka Anna Maria Killinger (ur. 1731); - ożenił się 1) w Wiedniu w 1790 r. z Marią Kathariną Leißler (1761-1825), 2) 25.8.1825 r. z Marie-Anne Barbe (ur. 1795/96); z pierwszego małżeństwa nie miał dzieci.

Życiorys ↑

Po studiach w Strasburgu i Wiedniu Franz Joseph Gall był lekarzem w austriackiej stolicy. W 1796 r. zaczął prowadzić wykłady o swojej teorii budowy i funkcji mózgu. W 1801 r. zostały one zabronione z powodu "materializmu". W 1805 r. opuścił Wiedeń ze swoim współpracownikiem Johannem Spurzheimem (1776-1832). Po dwuletniej podróży przez Niemcy, Szwajcarię, Holandię i Danię, gdzie prowadził odczyty, osiadł w 1807 r. w Paryżu. W 1819 r. otrzymał w Paryżu obywatelstwo i pracował tam, aż do śmierci propagując swoją teorię, która z modyfikacjami Spurzheimera została znana jako frenologia. Sam Gall mówił tylko o swojej organologii i kraniologii.

Gall sądził, że odkrył w mózgu 27 "organów", które ucieleśniają podstawowe cechy, od instynktu rozmnażania (nr 1) przez żądzę posiadania (nr 7) i muzykalność (nr 17) do uporu (nr 27) i wiary w Boga (nr 26). Silny rozwój tych organów widoczny jest dzięki wzniesieniu i w czaszce. Ze wszystkich tych organów potwierdził się tylko jeden, a mianowicie tzw. ośrodek mowy Broki. Dzięki tym pracom Gall uważany jest za ojca nowoczesnej teorii lokalizacji w mózgu. Miał także istotny wkład w zakresie anatomii mózgu (rola substancji szarej i kory mózgu, prapoczątki unerwienia czaszkowego). Jest założycielem nauki, że choroby psychiczne pochodzą z chorób mózgu. Również jego teorie wychowania i kryminologii są kontrowersyjne, ale wywarły wpływ na jemu współczesnych m.in. Johanna Wolfganga von Goethego (1749-1832).

Franz Joseph Gall zmarł 22 sierpnia 1828 r, w swoim majątku w podparyskim Montrouge.

Dzieła (wybór) ↑

  • D. F. J. Galls Lehre über die Berrichtungen des Gehirns. 1805.
  • Meine Reise durch Deutschland. 1806.
  • Dr. F. J. Galls neue Entdeckungen in der Gehirn-, Schedel- und Organenlehre. 1807.
  • Recherches sur le système nerveux en général, et sur celui du cerveau en particulier. 1809, wspólna praca z Johannem Spurzheimem.
  • Sur l'organe des qualités morales et des facultés intellectuelles, et sur la pluralité des organes cérébraux. 1822.
  • Influence du cerveau sur la forme du crane, difficultés et moyens de déterminer les qualités et les facultés fondamentales, et de découvrir le siège de leurs organes. 1823.
  • Vollständige Geisteskunde. 1829.

Literatura ↑

  • Schramm-Macdonald: „Gall, Franz Joseph”. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 8, Duncker & Humblot, Leipzig 1878, s. 315.
  • Erwin H. Ackerknecht: „Gall, Franz Joseph”. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 6, Duncker & Humblot, Berlin 1964, ISBN 3-428-00187-7, s. 42.

Linki ↑

Autor: Roman Penkała