Fritz Mackensen

Fritz Mackensen (ur. 8 kwietnia 1866 w Greene, zm. 12 maja 1953 w Worpswede) – niemiecki malarz, współzałożyciel kolonii artystycznej Worpswede, dyrektor Arcyksiążęcej Saskiej Szkoły Sztuk Pięknych w Weimarze oraz Nordyckiej Wyższej Szkoły Sztuk Pięknych (Nordische Kunsthochschule), dzisiejszej Akademii Sztuk Pięknych (Hochschule für Künste) w Bremie. (wyznanie ewangelickie)

Fritz Mackensen
Fritz Mackensen jako dyrektor Arcyksiążęcej Saskiej Szkoły Sztuk Pięknych w Weimarze .
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

  • Ojciec : Ludwig (1836–71), piekarz w Greene;
  • Matka : Luise (1839–1919), córka zastępcy rektora Heinricha Meyera w Bodenwerder i Hanny Caroline Kemper;
  • Bracia : Otto (1879–1940), optyk i Wilhelm (1869–1955), architekt;
  • Ożenił się: w 1907 z Herthą z domu Stahlschmidt (1884–1949), malarką i jednocześnie swoją uczennicą;
  • Dzieci : jedna córka.

Życiorys i twórczość

Fritz Mackensen uczęszczał do książęcego gimnazjum w Holzminden, gdzie nauczycielem rysunku był malarz pejzażysta Carl Büttger (1838–1919). Od 1884 roku studiował razem z Otto Modersohnem (1865–1943) i Fritzem Overbeckiem (1869–1909) w Akademii Sztuk Pięknych w Düsseldorfie u malarza Petera Janssena (1844–1908). W semestrze zimowym 1888/89 kontynuował studia w Monachium u Friedricha Augusta von Kaulbacha (1850–1920) i Wilhelma von Dieza (1839–1907). W monachijskich muzeach zetknął się z dziełami dawnych i nowych mistrzów. Szczególnie silny wpływ wywarły na niego prace Rembrandta (1606–1669), Arnolda Böcklina (1827–1901) i Anselma Feuerbacha (1829–1880). Jesienią 1888 roku odbyła się III Międzynarodowa Wystawa Sztuki w Monachium, na której pokazano prace francuskich malarzy (Carot, Daubigny, Dupré i Rousseau), które znalazły jego uznanie i jego przyjaciół. Decydującą inspiracją dla twórczości Mackensena stało się wydane w 1890 roku przez Juliusa Langbehna (1851–1907) pismo Rembrandt jako wychowawca (Rembrandt als Erzieher.

W 1884 roku odkrył dla artystów torfowisko Worpswede i odtąd regularnie tutaj przebywał. W 1889 podążyli tam za nim Modersohn i Hans am Ende (1864–1918). Spędzali tam miesiące letnie, zainteresowali się naturą i krajobrazem, przez co odeszli od dominującego na akademiach historyzmu. Wzorem stała się dla nich „szkoła z Barbizon”, a szczególnie Jean-François Millet (1814–1875). W miesiącach zimowych studiowali u różnych nauczycieli. W 1892 roku Mackensen kontynuował pracę nad swoim głównym dziełem Nabożeństwo na dworze w atelier Christiana Ludwiga Bokelmanna (1844–1894) w Karlsruhe. Rok później podążył za swoim mistrzem do Berlina, gdzie w 1895 roku dokończył obraz. W 1893/94 przybyli do Worpswede Overbeck i jego przyjaciel Heinrich Vogeler (1872–1942). Z grupą artystów z Worpswede utrzymywał też kontakt Carl Vinnen (1863–1922).

Na początku lat 90-tych Mackensen zajmował się wielkoformatowymi przedstawieniami figuralnymi prostego życia chłopskiego, jak w obrazie Niemowlę (1892, Kunsthalle w Bremie), zwany także Moormadonną. W 1895/96 brał udział w wystawie w Glaspalast w Monachium, w 1896 otrzymał na Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Berlinie mały złoty medal. W 1897 roku powstało „Stowarzyszenie Artystów Worpswede” („Künstlervereinigung Worpswede“). W tym czasie Mackensen stworzył liczne studia małego formatu, które ukazują go jako wybitnego pejzażystę i pokazują jego bliskość z impresjonizmem niemieckim. Od 1895 do 1904 roku mieszkał stale w Worpswede. Sukcesy, różne wyróżnienia i stanowiska zapewniły mu środki finansowe, co pozwoliło także na wzniesienie domu z pracownią - Villa am Weyerberg (1900). Jako poszukiwany nauczyciel uczył między innymi w 1898 Paulę Modersohn–Becker (1876–1907), późniejszą swoją żonę Herthę Stahlschmidt (1884–1949) i Clarę Westhoff (1878–1954). Konflikty personalne doprowadziły do rozwiązania grupy artystów, z której już w 1899 wystąpili najpierw Modersohn, potem Overbeck i Vogeler.

Od przełomu wieku Mackensen coraz bardziej trwał w tradycji XIX wieku. Powstałe obrazy Skiba (1898, Schloßmuseum w Weimarze), czy Kazanie na górze (1907, Peterskirche w Heidelbergu), z dzisiejszego punktu widzenia ukazują Mackensena jako malarza idealizującego banalne koncepcje ojczyźniane. W 1908 roku otrzymał profesurę w Arcyksiążęcej Saskiej Szkole Sztuk Pięknych w Weimarze, której dyrektorem został dwa lata później. Do grona jego uczniów należała Marianne Brandt (1893–1983). W 1918 roku wrócił do Worpswede. W 1933 powołano go do Bremy do budowy i kierowania Nordycką Wyższą Szkołą Sztuk Pięknych, jednak po dwóch latach został zwolniony. W późnym okresie twórczości malował przede wszystkim portrety, wykazujące wpływ wcześniejszego realizmu. Fritz Mackensen jest też autorem książki Worpswede i jej pierwsi malarze (Worpswede und seine ersten Maler, 1940) oraz powieści Gerd Klindworth, syn Bety (Gerd Klindworth, Betas Sohn, 1947).

Dzieła (wybór)

  • Rozległy krajobraz z kanałem (Weitere W Landschaften mit Moorkanal), 1887 (Hamburg, własność prywatna);
  • Niemowlę (Der Säugling lub Madonna im Moor), 1892 (Kunsthalle, Brema);
  • Nabożeństwo na dworze (Gottesdienst im Freien), 1895 (Historisches Museum am Hohen Ufer, Hanower);
  • Rodzina w żałobie (Trauernde Familie), 1896 (Brema);
  • Dziewczyna przy płocie (Mädchen am Gartenzaun), 1897 (Worpswede);
  • Wytwórca drewniaków (Der Holzschuhmacher, 1898 (Worpswede);
  • Wieczór na wrzosowisku (Abend im Moor, 1898 (Worpswede);
  • Pogrzeb (Doodenbeer), 1900 (Kunsthalle, Brema).

Literatura

  • Noeres, Antje, "Mackensen, Fritz" w: Neue Deutsche Biographie 15 (1987), s. 621 f. [Online-Version]; URL: https://www.deutsche-biographie.de/pnd118575910.html#ndbcontent.

Linki

Autor: Roman Penkała