Moritz Wilhelm Drobisch

Moritz Wilhelm Drobisch (ur. 16 sierpnia 1802 w Lipsku; zm. 30 września 1896 tamże) – matematyk, astronom i filozof będący przedstawicielem herbartianizmu. (wyznanie ewangelickie)

Moritz Wilhelm Drobisch
Moritz Wilhelm Drobisch.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Karl Wilhelm (1755–1815) z Drezna, pisarz miejski w Lipsku; matka Wilhelmine Klotz (1762–1822); brat Karl Ludwig (1803–54), kompozytor muzyki kościelnej w Monachium i Augsburgu; – ożenił się w 1827 z Emilie Leichsenring (zm. 1871) z Lipska; dzieci 3 synów i 3 córki.

Życiorys

Moritz Wilhelm Drobisch uczył się w Szkole Mikołaja (Nikolaischule) w Lipsku i szkole książęcej w Grimma, a następnie studiował od 1820 do 1824 matematykę i filozofię na uniwersytecie w Lipsku, gdzie w 1824 r. doktoryzował się i habilitował. Już w wieku 24 lat został profesorem matematyki i w 1842 r. profesorem filozofii na uniwersytecie w Lipsku. Dzięki wielu publikacjom przyczynił się do rozpowszechnienia teorii Johanna Friedricha Herbarta (1776–1841).

Jego uczniem był m.in. Hermann Bonitz (1814–1888).

Poglądy

Zadaniem logiki jest ustalenie "normalnych praw" myślenia. Logika jest formalną nauką i niezależna od psychologii. Warunkiem wstępnym logiki jest konkretne myślenie połączone z poznaniem, z którego zyskuje swoje podstawowe formy przez abstrakcję. Jego książka Neue Darstellung der Logik nach ihren einfachsten Verhältnissen, mit Rücksicht auf Mathematik und Naturwissenschaft (1836, Nowe przedstawienie logiki na podstawie jej najprostszych warunków, w odniesieniu do matematyki i nauk przyrodniczych) trzymała się z dala od ówczesnych najczęstszych osądów tradycyjnej logiki i stała się czołowym podręcznikiem w XIX wieku.

Asocjacja i reprodukcja są podstawowymi procesami psychicznymi. Zahamowania i gesty wyobrażeń mają do czynienia ze statyką i mechaniką. Religia jest produktem potrzeby człowieka do uwolnienia i wybawienia od nacisku natury. Filozofia religii ma wykazać obiektywny byt Boga. Teologiczny dowód na istnienie Boga dysponuje pewnym prawdopodobieństwem, ale wyżej stoi etyczno-teologiczny argument, w którym osobowość Boga pomyślana jest jako warunek urzeczywistnienia moralnego celu świata przez nasze działanie.

Dzieła (wybór)

  • Bücher 71. Grundzüge der ebenen und körperlichen Trigonometrie nach heuristischer Methode. 1825.
  • Grundzüge der Lehre von den höheren numerischen Gleichungen nach ihren analytischen und geometrischen Eigenschaften : ein Supplement zu den Lehrbüchern der Algebra und der Differentialrechnung. 1834.
  • Beiträge zur Orientierung über Herbart's System der Philosophie. Leipzig 1834
  • Neue Darstellung der Logik nach ihren einfachsten Verhältnissen. Nebst einem logisch-mathematischen Anhange. 1836.
  • Quaestionum mathematico-psychologicarum specimen ... 5 części 1836-1839.
  • Grundlehren der Religionsphilosophie. Leipzig 1840.
  • Empirische Psychologie nach wissenschaftlicher Methode. 1842.
  • Über die mathematische Bestimmung der musikalischen Intervalle. 1846.
  • Erste Grundlegung der mathematischen Psychologie. 1850.
  • Neue Darstellung der Logik nach ihren einfachsten Verhältnissen. Mit Rücksicht auf Mathematik und Naturwissenschaften. 2 wydanie 1851.
  • Über die Stellung Schiller's zur Kantischen Ethik. 1859.
  • Die moralische Statistik und die menschliche Willensfreiheit. 1867.
  • Über die Fortbildung der Philosophie durch Herbart. 1876.
  • Kant's Dinge an sich und sein Erfahrungsbegriff. 1885.
    • Enzyklopädie der Philosophie, Hrsg. von Otto Flügel, Beyer, Langensalza 1908

Literatura

  • Walther Neubert-Drobisch: Moritz Wilhelm Drobisch: ein Gelehrtenleben. Dieterich, Leipzig 1902.
  • Heinze, Walther: „Drobisch, Moritz” w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 48, Duncker & Humblot, Leipzig 1904, s. 80-82 (online).
  • Albert Menne: „Drobisch, Moritz Wilhelm” w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 4, Duncker & Humblot, Berlin 1959, s. 127 (online).

Linki

Autor: Roman Penkała