Friedrich Christian Diez


Friedrich Christian Diez (ur. 15 marca 1794 roku w Gießen; zm. 29 maja 1876 roku w Bonn) - niemiecki romanista i językoznawca. (wyznania ewangelickiego)

Friedrich Christian Diez
Friedrich Christian Diez.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia


Ojciec Friedrich Jakob Diez (1760-1846), radca komisji w Gießen, syn Johanna Christiana (1719-1784), proboszcza miejskiego i profesora teologii na uniwersytecie Gießen; matka Catherine (zm. w 1841 roku), z domu Richter w Butzbach; - kawaler.

Życiorys


Friedrich Christian Diez od 1811 roku studiował filologię klasyczną u Friedricha Gottlieba Welckera na uniwersytecie w Gießen. W 1813 roku brał udział w kampanii wojennej przeciw Francji. Po powrocie z wojny rozpoczął studiowanie prawa, ale wkrótce z tego zrezygnował i przeniósł się na uniwersytet do Getyngi, gdzie poświęcił się językom nowożytnym i literaturze.

Podczas podróży do Turyngii wiosną 1818 roku poznał Johanna Eolfganga von Goethe, który zainteresował go twórczością François-Juste-Marie Raynouarda o języku i literaturze prowansalskiej. Od 1819 roku Diez pracował jako prywatny nauczyciel w Utrechcie. Na podstawie pracy Altspanische Romanzen o starohiszpańskiej sztuce poezji otrzymał 30 grudnia 1821 roku tytuł doktora na uniwersytecie w Gießen. W 1822 roku habilitował się w Bonn, gdzie w 1823 roku został profesorem nadzwyczajnym, a w 1830 roku profesorem zwyczajnym języków i literatory średniowiecznej i nowożytnej. W Bonn pracował aż do śmierci w 1876 roku.

Znaczenie


W 1824 roku Diez odbył podróż do Paryża w celu badania rękopisów prowansalskich, czego wynikiem była praca Beiträge zur Kenntniß der romantischen Poesie (1825), w której poruszał kwestię średniowiecznych zbiorów tzw. Minnehöfe (franc. Cours d'amour - średniowieczne gry kurtuazyjne podczas, których na wzór trybunału rozpatrywano kwestie prawa i miłości). Opublikowane Die Poesie der Troubadours (1826) i Leben und Werke der Troubadours (1829) będące pierwszą krytyczną próbą badania życia i twórczości poetów prowansalskich i stały się w XIX wieku punktem wyjścia do dalszych badań.

Szczególne znaczenie ma gramatyka Grammatik der romanischen Sprachen (3 tomy, 1836-1843), w której zastosował rozwiniętą przez Jacoba Grimma i Franza Boppa metodę porównania językowego na bazie rozwoju języków romańskich. Dzieło to zostało w 1863 roku przetłumaczone na język francuski i angielski. To przełomowe dzieło zostało w 1853 roku poszerzone o słownik etymologiczny Etymologische Wörterbuch der romanischen Sprachen stanowiący bazę do dalszych badań etymologicznych. Gdy Diez rozpoczynał badania językoznawcze istniało bardzo mało prac w tym zakresie. Poprzez swoją działalność akademicką i pisarską Friedrich Christian Diez uważany jest za twórcę niemieckiej porównawczej romanistyki. Jego uczniami byli m.in. Hugo Schuchardt, Gaston Paris i Adolf Tobler.

Po śmierci Dieza napisano o nim:
"Śmierć starego Mistrza naszej nauki jest stratą bardziej odczuwalną dla przedstawicieli grupy języków romańskich, niż dla Niemców (...) wszyscy obecni romaniści kształcili się jako uczniowie siedzący u jego stóp, albo przez studiowanie jego książek."[1]

Dzieła (wybór)


  • Über die Minnehöfe, Beiträge zur Kenntnis der romanischen Poesie, 1825.
  • Die Poesie der Troubadours, 1826.
  • Leben und Werke der Troubadours, 1829.
  • Grammatik der romanischen Sprachen, 3 tomy, 1836—1843.
  • Etymologisches Wörterbuch der romanischen Sprachen, 2 tomy, 1853.
  • Über die erste portugiesische Kunst- und Hofpoesie, 1863.
  • Altromanische Glossare, berichtigt und erklärt, 1865.

Literatura


  • Ludwig Lemcke: „Diez, Christian Friedrich” Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 5, Duncker & Humblot, Leipzig 1877, s. 214-217 (online).
  • W. Theodor Elwert: „Diez, Friedrich Christian” Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 3, Duncker & Humblot, Berlin 1957, ISBN 3-428-00184-2, s. 712 (online).

Linki



Przypisy