Conradin Kreutzer

Conradin Kreutzer Auguste Hüssener
Conradin Kreutzer.
Źródło: Wikimedia Commons

Conradin Kreutzer (ur. 22 listopada 1780 w Thalmühle koło Meßkirch, zm. 14 grudnia 1849 w Rydze) był niemieckim muzykiem, dyrygentem i kompozytorem. Podobnie jak Louis Spohr (1784–1859) czy Albert Lortzing (1801–1851) reprezentował wczesny romantyzm i muzyczny biedermeier. Najbardziej znanymi jego dziełami są opera Nocleg w Grenadzie i muzyka do widowiska Marnotrawca Ferdinanda Raimunda.

Skomponował 50 dzieł scenicznych, muzykę kameralną, kościelną, chóralną, 3 koncerty fortepianowe oraz pieśni do wierszy i ballad Ludwiga Uhlanda (1787–1862). Tworzył też aranżacje muzyczne na orchestrion (rodzaj szafy grającej). (wyznanie katolickie)

Genealogia

  • Ojciec: Johann Baptist (1753–1800), młynarz w Meßkirch;
  • Matka: Barbara (1756–97), córka młynarza w Meßkirch Wendelina Hegele i Anny Fürst;
  • Ożenił się 1) w Zurychu w 1812 z Anną Huber (1782–1823, wyznanie ewangelicko-reformowane), 2) w Weißöhlhütten b. Litau/Mähren w 1824 z Anną Ostheim (zm. 1886, wyznanie katolickie) z Bílá Lhota (Morawy);
  • Dzieci: 2 synów (wcześnie zmarli ) i córka z pierwszego małżeństwa oraz córka z drugiego małżeństwa.

Życiorys

Conradin Kreutzer otrzymał pierwsze lekcje muzyki w Meßkirch. Od 1789 r. uczył się w szkole łacińskiej prowadzonej przez benedyktynów w Zwiefalten, a następnie od 1796 r. u norbertanów w Schussenried. Od 1799 r. studiował prawo na uniwersytecie we Fryburgu w Bryzgowi. Po śmierci ojca poświęcił się całkowicie muzyce. Już w czasie studiów skomponował jednoaktową operę Die lächerliche Werbung, którą tam wystawił z kolegami w 1801 roku. W czasie zawieruchy wojennej przebywał w Konstancji.

W 1804 r. udał się do Wiednia, gdzie został uczniem Johanna Georga Albrechtsbergera (1736–1809). Duży wpływ na Conradina Kreutzera wywarła znajomość z budowniczym instrumentów Franzem Leppichem (1778–1819), wynalazcą półmechanicznego instrumentu (Panmelodion). Z Leppichem koncertował od 1810 do 1812 r. w Szwajcarii, Niemczech, Francji, Belgii i Holandii. Dzięki sukcesowi jakie odniosły jego opery Feodora i Konradin von Schwaben otrzymał posadę dworskiego kapelmistrza w Stuttgarcie, którą piastował do 1816 roku. W tym czasie nawiązał kontakt z Ludwigiem Uhlandem (1787–1862) i jego kręgiem. Od 1818 do 1821 r. pracował jako kapelmistrz w Donaueschingen. Sukces opery Libussa (1822) w Wiedniu zapewnił mu posadę w Kärntnertortheater. Prawie dwudziestoletni okres (1822–40), który spędził częściowo tam, częściowo w teatrze w Josefstadt (1833–1836), stanowił apogeum jego twórczości. W 1834 r. odbyła się premiera jego najsławniejszej opery Noclegu w Grenadzie, a już po miesiącu uznanie przyniosła mu skomponowana muzyka do Marnotrawcy Ferdinanda Raimunda (1790–1836).

W ostatnich latach opuściło go dotychczasowe szczęście i przeciwny los zmusił go do rezygnacji z posady w Wiedniu i udania się do Kolonii, gdzie w latach 1840–42 był miejskim dyrektorem muzycznym. W 1841 r. jeszcze raz znalazł się w centrum zainteresowań muzycznych jako kierownik 23 Reńskiego Festiwalu Muzycznego. W następnych latach odbywał podróże koncertowe z córką Cäcilie, która była śpiewaczką operową. Po jej wyjściu za mąż troszczył się o karierę śpiewaczą młodszej córki Marii, z którą podróżował m.in. do Rygi, gdzie zmarł 14 grudnia 1849 roku.

Literatura

  • Richard Roßmayer: Konradin Kreutzer als dramatischer Komponist, Diss. Wien 1928.
  • Constantin von Wurzbach: Kreutzer, Conradin w Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich. 13. Theil. Kaiserlich-königliche Hof- und Staatsdruckerei, Wien 1865, s. 207–211.
  • Moritz Fürstenau: Kreutzer, Conradin w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 17, Duncker & Humblot, Leipzig 1883, s. 145–148.
  • Theophil Antonicek: Kreutzer Conrad(in) w Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950 (ÖBL). Tom 4, Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien 1969, s. 267. ( s. 268).
  • Wilhelm Zentner: Kreutzer, Conradin w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 13, Duncker & Humblot, Berlin 1982, ISBN 3-428-00194-X, S. 27.