Christian Karl Josias von Bunsen

Christian Karl Josias von Bunsen (ur. 25 sierpnia 1791 r. w Korbach; zm. 28 listopada 1860 r. w Bonn) - pruski dyplomata, archeolog i pisarz polityczno-kościelny. (wyznania ewangelickiego)

Christian Karl Josias von Bunsen. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Heinrich Christian (1734-90), holenderski oficer; matka Johanetta Eleonore Brocken (1749-1819); - ożenił się w Rzymie w 1817 r. z Frances Beni (1791-1876); miał 5 synów.

Życiorys

Christian von Bunsen uczył się od 1798 r. w gimnazjum w rodzinnym mieście, kładąc duży nacisk na języki klasyczne i nowożytne. Jesienią 1808 r. rozpoczął studia teologiczne i filologiczne na uniwersytecie w Marburgu. Już po roku przeniósł się do Getyngi, gdzie otrzymał wsparcie od Christiana Gottloba Heyne (1729-1812). Stanowisko nauczyciela pomocniczego w gimnazjum i nauczanie bogatego młodzieńca amerykańskiego z Nowego Jorku W. B. Astora pozwoliło mu na rozszerzenie zakresu studiów. W 1812 r. za pracę »Disquisitio de jure Atheniensium hereditario« otrzymał nagrodę fakultetu, a po jej wydrukowaniu uniwersytet w Jenie nadał mu tytuł doctora honoris causa filozofii.

Przyjaźnie i podróże umożliwiły młodemu mężczyźnie pochodzącemu z biednej mieszczańskiej rodziny wczesne przyłączenie się do wybitnych przedstawicieli ówczesnego życia literackiego. Nie brał udziału w wojnie wyzwoleńczej. Znajomość i przyjaźń z Bartholdem Georgiem Niebuhrem (1776-1831), którego poznał jesienią 1813 r. w Berlinie, zmieniła jego życie. Kiedy Niebuhr został w 1816 r. pruskim dyplomatą w Rzymie, zaangażował też do tamtejszej służby dyplomatycznej Bunsena jako sekretarza ambasady. Do głównych zadań jego rzymskiego poselstwa należały negocjacje z kurią rzymską w sprawie małżeństw mieszanych. W czasie pobytu w Rzymie zyskał wielką renomę. Nabyty przez niego pałac Palazzo Caffarelli na Kapitolu, który od 1854 r. został w całości własnością dyplomacji pruskiej, stał się centrum kulturalnym, w którym przebywał m.in. Wilhelm Hensel (1794-1861). W 1829 r. był współzałożycielem instytutu archeologicznego Instituto di corrispondenza archeologica. Jego odwołanie z Rzymu w dniu 1 kwietnia 1838 r. było w bezpośrednim związku z tzw. "Zawirowaniami kolońskimi" (niem. Kölner Wirren), które były szczytowym punktem konfliktu Kościoła katolickiego z państwem pruskim, a w których rolę odegrał też Bunsen.

Po Rzymie Christian von Bunsen przebywał też przez pewien czas jako dyplomata w Bernie i od 1841 r. w Londynie, gdzie zaczął pisać swoje sześciotomowe dzieło »Ägyptens Stelle in der Weltgeschichte« (1844-1857). W tym samym roku proponował założenie "angielsko-niemieckiego biskupstwa" w Jerozolimie, jak również wspólną pracę niemieckich protestantów z Kościołem anglikańskim. Bunsen starał się o wyposażenie ekspedycji do Egiptu, której kierownictwo otrzymał Karl Richard Lepsius (1810-1884). Ekspedycja okazała się wielkim sukcesem, który zapewnił Lepsiusowi katedrę w Berlinie. Gdy rząd brytyjski szukał w 1849 r. niemieckiego naukowca, który towarzyszyłby w ekspedycji przez Saharę Jamesowi Richardsonowi (1809-1851), Christian von Bunsen przy wsparciu Alexandra von Humboldta pozyskał filologa klasycznego i geografa Johanna Heinricha Bartha (1821-1865) pod kierownictwem którego ekspedycja dokonała wielu odkryć.

Jego samowolne zabieganie na rzecz wciągnięcia Prus w wojnę krymską po stronie Anglii i wspieranie antyrosyjskiej polityki doprowadziło w 1854 r. do jego upadku i zakończenia kariery politycznej. Zamieszkał w Heidelbergu, a później w Bonn. Ostatnie sześć lat życia spędził prowadząc badania naukowe i pisząc prace publicystyczne, w których przeciwstawiał się dążeniom wrogim unii kościelnej (»Die Zeichen der Zeit«, 2 tomy, 1855).

W 1858 r. król pruski Fryderyk III (1831-1888) podniósł go do stanu szlacheckiego i nadał mu tytuł barona. Za zasługi dla nauki Christian von Bunsen został w 1851 r. członkiem Bawarskiej Akademii Nauk w Monachium, a w 1857 r. członkiem Pruskiej Akademii Nauk w Berlinie.

Dzieła (wybór)

• Beschreibung der Stadt Rom. 3 tomy, 1840-43.
• Die Verfassung der Kirche der Zukunft. 1845.
• Ägyptens Stelle in der Weltgeschichte. 6 tomów, 1844-57.
• Hippolytus und seine Zeit. 2 tomy, 1852-53.
• Die Zeichen der Zeit. 2 tomy, 1855.
• Vollständiges Bibelwerk für die Gemeinde. 1858-70.

Literatura

• Reinhold Pauli: „Bunsen, Christian Karl Josias Freiherr v.” w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 3, Duncker & Humblot, Leipzig 1876, s. 541-552 (online).
• Walter Bußmann: „Bunsen, Christian Karl Josias Freiherr von” w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 3, Duncker & Humblot, Berlin 1957, ISBN 3-428-00184-2, s. 17 (online).