Peter Berger

Peter Ludwig Berger (ur. 17 marca 1929 w Wiedniu; zm. 27 czerwca 2017 w Brookline) – socjolog amerykański. (wyznania ewangelickiego)

Peter Ludwig Berger
Peter Berger.
Źródło: Wikimedia Commons

Życiorys

Peter Berger pochodzi z żydowskiej rodziny, która w czasie nacjonalizmu uciekła przed prześladowaniami do Palestyny. Od 1946 r. mieszka w Stanach Zjednoczonych, gdzie studiował socjologię i filozofię w Wagner College i New School for Social Research w Nowym Jorku. W latach 1955 i 1956 pracował w Niemczech w Akademii Ewangelickiej Bad Boll (niem. Evangelische Akademie Bad Boll). Od 1956 do 1958 r. uczył jako asystent profesora w University of North Carolina, a od 1958 do 1963 r. pracował w Hartford Theological Seminary, następnie został profesorem w New School for Social Research w Nowym Jorku, Rutgers University w New Jersey i w Boston College. Od 1981 r. jest profesorem socjologii i teologii w Boston University, a od 1985 r. jest dyrektorem tamtejszego Institute for the Study of Economic Culture. Oprócz działalności zawodowej jest zaangażowany od 2007 r. w kuratorium Internationale Martin Luther Stiftung (Międzynarodowa Fundacja Marcina Lutra).

Badania i poglądy

Centrum pracy i badań Petera Bergera stanowi socjologia religii. Znany został m.in. dzięki wspólnie napisanej pracy z Thomasem Luckmannem "Arbeit Die gesellschaftliche Konstruktion der Wirklichkeit" (1966, pol. wyd. 1983 Społeczne tworzenie rzeczywistości) i wspólnie opublikowanej pracy z Brigitte Berger oraz Hansfriedem Kellnerem "Das Unbehagen in der Modernität" (1969). W "An Essay on Method and Vocation" (1984) przedstawił punkt widzenia socjologii na pracę Maxa Webera (1864-1920).

Aby uzmysłowić religijno-kulturowy pluralizm, mówi Peter Berger o pewnym heretyckim imperatywie: żadna tradycja religijna nie obowiązuje bezspornie. Wszyscy wierzący lub chcący wierzyć, każda i każdy dla siebie, są zobowiązani wybrać to co im odpowiada z zasobów tradycji (greckie słowo haíresis oznacza "wybór"). Także ci, którzy wyznają jakąś religijną ortodoksję, nie są zmuszeni w istniejącym globalnym pluralistycznym środowisku do zdecydowania się na ich prawowitą wiarę.

Dzieło Petera Bergera "The Sacred Canopy. Elements of a Sociological Theory of Religion" jest klasyką w zakresie filozofii nauki, w szczególności nauk społecznych i stawia pytanie dotyczące interaktywnego związku człowieka i społeczeństwa.

Peter Berger opisuje społeczeństwo jako pewien dialektyczny fenomen. Społeczeństwo jest stworzonym przez człowieka dziełem, które z kolei wpływa na człowieka i na niego oddziałuje. Twór "społeczeństwo" jest uformowaną formacją ludzkiego działania i świadomości. Bez ludzkiej egzystencji nie istniałoby żadne społeczeństwo. Z drugiej strony, człowiek z kolei jest produktem społeczeństwa. Społeczeństwo przetrwa narodziny i śmierć każdego człowieka , koegzystuje niezależnie od ludzkiej jednostki. Każda ludzka historia życia jest wycinkiem w przebiegu istniejącego społeczeństwa, które stoi ponad każdym poszczególnym epizodem życia człowieka i nadal po nim istnieje. W dużej mierze przez życie w społeczeństwie i jego społecznych strukturach, normach i wymaganiach człowiek na nowo się kształtuje, zmienia, dopasowuje i dalej się rozwija. Wypowiedź, że społeczeństwo jest wytworem człowieka, a człowiek wytworem społeczeństwa, nie jest sprzeczna, ale wyjaśnia dialektyczny, interaktywny charakter zjawiska społecznego.

Dzieła (wybór)

  • Invitation to Sociology: A Humanistic Perspective, 1963 (pol. Zaproszenie do socjologii, 1988).
  • The Social Construction of Reality: A Treatise in the Sociology of Knowledge, 1966 wspólna praca z Thomasem Luckmannem (pol. Społeczne tworzenie rzeczywistości, 1983).
  • The Sacred Canopy: Elements of a Sociological Theory of Religion, 1967 (pol. Święty baldachim. Elementy socjologicznej teorii religii, 1997).
  • A Rumor of Angels: Modern Society and the Rediscovery of the Supernatural, 1970
  • The Other Side of God: A Polarity in World Religions, 1981.
  • The Capitalist Spirit: Toward a Religious Ethic of Wealth Creation, 1990 (pol. Etyka kapitalizmu, 1994).
  • A Far Glory: The Quest for Faith in an Age of Credibility, 1992.
  • Dialogue Between Religious Traditions in an Age of Relativity, 1999.
  • Questions of Faith: A Skeptical Affirmation of Christianity, 2003.
  • In Praise of Doubt. How to Have Convictions Without Becoming a Fanatic, 2009 (pol. Pochwała wątpliwości. Jak mieć przekonania i nie stac się fanatykiem, 2010).
  • Dialogue Between Religious Traditions in an Age of Relativity, 2011.

Literatura