Angelika Kauffmann

Angelika Kauffmann (ur. 30 października 1741 w Chur jako Maria Anna Angelica Catharina Kauffmann; zm. 5 listopada 1807 w Rzymie) – szwajcarska malarka i portrecistka w okresie klasycyzmu. (wyznanie katolickie)

Kauffmann Angelica 175px
Angelika Kauffmann (autoportret).
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Joseph Johann (1707–82), malarz obrazów kościelnych i portrecista, syn rolnika Hansa w Schwarzenbergu/Bregenzer Wald i Kathariny Mayer; matka Cleopha (1717–57), córka Bartholomäusa Luza i Judith de Canobia; brat przyrodni Joseph (1734–82), malarz; - wyszła za mąż 1) w 1768 (?, małżeństwo zostało anulowane) za »Grafa Horna«, 2) w Londynie w 1781 za malarza Antonio Zucchi (1726–95); bezdzietna.

Życiorys

Ojciec Angeliki Kauffmann pracował w latach 1740-42 u księcia biskupa Chur, a w latach 1742-52 jako portrecista w Morbegno (Veltlin). Widząc talent córki postanowił zapewnić jej dobre wykształcenie. Z tego powodu przeprowadził się w 1752 r. do Como, a następnie w 1754 r. do Mediolanu, gdzie znalazł odpowiednich nauczycieli, którzy rozwinęli jej talent malarski i muzyczny. W Como i Mediolanie Angelika kopiowała obrazy starych mistrzów i zyskała uznanie jako portrecistka. Po śmierci matki w 1757 r. wróciła z ojcem do Schwarzenbergu, gdzie wspólnie wykonali freski w stylu Giovanniego Battisty Piazzetta (1682-1754) w kościele wiejskim, a w 1800 r. namalowała tam także obraz ołtarzowy »Koronacja Marii« (Krönung Mariens).

W latach 1757-59 Angelika Kauffmann przebywała w Meersburgu i Tettnang, gdzie podziwiana była także jako pianistka i śpiewaczka. W latach 1760-62 przebywała z ojcem w Mediolanie, Modenie, Parmie, Bolonii i Florencji, a w 1763 r. w Rzymie, gdzie studiowała obrazy dawnych mistrzów. W tym czasie zdecydowała zrezygnować z kariery muzycznej i postanowiła poświęcić się malarstwu. W Rzymie pozostała przez trzy lata i poznała w tym czasie Antona Raphaela Mengsa i Johanna Joachima Winckelmanna, którzy wywarli silny wpływ na jej styl malowania i pojmowanie sztuki. Od 6 lipca 1763 do 12 kwietnia 1764 studiowała w Neapolu malarstwo architektoniczne u francuskiego architekta i malarza Charles'a-Louis'a Clerisseu (1721-1820). W 1764 r. została członkiem Akademii Świętego Łukasza (wł. Accademia Nazionale di San Luca) i nawiązała w Rzymie kontakt z brytyjską kolonią artystów. W następnym roku podróżowała do Bolonii i Wenecji. Istotna dla jej przyszłej kariery stała się znajomość z poznaną w Wenecji Lady Wentworth, żoną angielskiego posła. W 1766 r. razem z ojcem podróżowała do Paryża i Anglii. Piętnastoletni pobyt w Londynie przyniósł jej nie tylko artystyczny, lecz także towarzyski i materialny sukces. Stała się wziętą portrecistką i malarką historyczną. Stworzyła liczne sztychy, dekoracje ścian i sufitów. W 1768 r. została członkinią-założycielką Royal Academy of Arts. Angelika Kauffmann utrzymywała kontakty z prominentnymi osobistościami ówczesnego życia kulturalnego i korespondowała m.in. z Friedrichem Gottliebem Klopstockiem i Salomonem Gessnerem. Wykonała w tym czasie ilustracje do »Mesjasza« Klopstocka.

W 1767 r. Angelika Kauffmann padła ofiarą hochsztaplera i oszusta matrymonialnego, który podawał się za szwedzkiego grafa Horna. Po kilku miesiącach małżeństwo to zostało rozwiązane. W lipcu 1781 r. poślubiła weneckiego malarza historycznego Antonio Zucchi i jeszcze w tym samym miesiącu opuściła razem z nim oraz ojcem Londyn i udała się przez Schwarzenberg i Wenecję do Rzymu.

W 1782 r. została profesorem w Weneckiej Akademii Malarstwa. W lecie 1782 r. malowała w Neapolu rodzinę królewską i dwa lata później uczyła ich córki.

Jej mieszkanie w Rzymie stało się punktem spotkań artystów z całego miasta, arystokracji, a także przebywali ta Johann Wolfgang von Goethe, Johann Gottfried Herder, Jakob Philipp Hackert i Antonio Canova (1757-1822).

Angelika Kauffmann zmarła 5 listopada 1807 r., a jej pogrzeb odbył się w kościele Sant’Andrea delle Fratte.

Dzieła (wybór)

  • Edgar i Elfryda,
  • Matka Grakchów,
  • Ofiara Messaliny,
  • Portret Johanna Joachima Winckelmanna, 1764, olej na płótnie, Kunsthaus Zürich,
  • Portret Johna Simpsona, ojca Marii Susanny Lady Ravensworth, 1773,olej na płótnie, Wiedeń, Österreichische Galerie,
  • Portret Anny z Cetnerów Potockiej 1791, Muzeum Pałacu Króla Jana III, Warszawa,
  • Portret Domeniki Morghen jako Tragedii i Maddaleny Volpato jako Komedii (Tragedia i Komedia), 1791, Muzeum Narodowe, Warszawa,
  • Portret rodziny Ferdynanda IV Burbona, olej na płótnie 310 × 426 cm, Museo di Capodimonte, Neapol,
  • Portret Heleny ze Stadnickich Męcińskiej, Muzeum Narodowe, Warszawa,
  • Portret Krystyny Potockiej podlewającej kwiaty na grobie matki, Muzeum Pałacu Króla Jana III, Warszawa,
  • Portret Krystyny z Rychłowskich Miaskowskiej, ok. 1791, Muzeum Narodowe, Warszawa,
  • Powrót Arminiusza po zwyciężeniu Legii Warusa,
  • Sztuka malowania, cykl czterech obrazów z ok. 1780, 132 × 151 cm, Royal Academy of Arts, Londyn,
  • Autoportret, 1780-85, olej na płótnie, St. Petersburg, Eremitage,
  • Portret hrabiny Katarzyny Skowrońskiej, 1789, Norymberga, Germanisches Nationalmuseum,
  • Święta Rodzina z aniołem, 1807, Muzeum Kolekcji im. Jana Pawła II, Warszawa,
  • Westalka, Galeria drezdeńska.

Literatura

  • Waltraud Maierhofer: Angelika Kauffmann, Rowohlt, Reinbek 1997, ISBN 3-499-50554-1.
  • Constantin von Wurzbach: Kauffmann, Angelica w Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich. 11. Theil. Kaiserlich-königliche Hof- und Staatsdruckerei, Wien 1864, s. 44–58.
  • Hyacinth Holland: Kaufmann, Angelika w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 15, Duncker & Humblot, Leipzig 1882, s. 466–469.
  • Hans-Wolf Jäger: Kauffmann, Angelica w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 11, Duncker & Humblot, Berlin 1977, ISBN 3-428-00192-3, s. 340–342.

Linki

Autor: Roman Penkała