Alfred Kerr

Alfred Kerr (ur. 25 grudnia 1867 r. we Wrocławiu (wówczas niem. Breslau) jako Alfred Kempner; zm. 12 października 1948 r. w Hamburgu) był niemieckim pisarzem, krytykiem teatralnym i dziennikarzem. Od 1887 r. używał w swoich publikacjach pseudonimu Kerr, a w 1909 r. oficjalnie zmienił swoje dotychczasowe nazwisko Kempner na Kerr. (wyznanie mojżeszowe, później ewangelickie)

Alfred Kerr
Alfred Kerr, 1932.
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Emanuel Kempner, handlarz winem, fabrykant z Wielunia; matka Helene Calé; – ożenił się 1) w 1918 r. z córką pastora Ingeborg Thormählen (1897–1918), zmarła na grypę hiszpańską, 2) w Berlinie w 1920 r. z Julią Weismann (1898–1965); z drugiego małżeństwa miał syna Michaela (1921–2002) i córkę Judith (ur. 1923).

Życiorys

Po ukończeniu gimnazjum Alfred Kerr przez dwa semestry studiował germanistykę, filozofię i historię we Wrocławiu, po czym przeniósł się na uniwersytet do Berlina, gdzie był uczniem Ericha Schmidta, a następnie kontynuował studia w Halle u Rudolfa Hayma. W 1894 r. doktoryzował się w Halle dysertacją »Clemens Brentanos Jugenddichtungen. Der Ideengehalt des Godwi«, którą później rozszerzył i wydał pt. »Godwi. Ein Kapitel deutscher Romantik« (1898). Po ukończeniu studiów został krytykiem i wolnym pisarzem. Już podczas studiów, dzięki dziennikarskiej działalności, mógł bez problemów żyć i podróżować. Na początku kariery jego wczesne artykuły publikowane w czasopiśmie »Die Nation« zyskały aprobatę Theodora Fontane. Kerr szybko zyskał pozycję w Berlinie. Pisał między innymi do »Magazin für Literatur«, »Neue Rundschau« i »Frankfurter Zeitung«. Najbardziej znany stał się jako współpracownik czasopisma »Der Tag« Augusta Scherla (1849–1921), a potem »Berliner Tageblatt« Rudolfa Mosse (1843–1920). W 1910 r. założył razem z Paulem Cassirerem czasopismo »Pan«.

Alfred Kerr był do 1933 r. najbardziej wpływowym krytykiem w okresie naturalizmu. Felietony i krytyka były środkami jego wyrazu. Wciąż podkreśla się, że w formie i stylu zależny był od niemieckiego romantyzmu. W 1917 r. opublikował w pięciu tomach swoje recenzje pisane od 1890 r. jako »Gesammelte Schriften«, które dają fascynujący wgląd w wydarzenia teatralne ćwierćwiecza. Kerr cenił Henrika Ibsena, wspierał Franka Wedekinda i Gerharta Hauptmanna. Nie doceniał znaczenia Bertolta Brechta. Nigdy nie był wrażliwy w doborze słów, jeśli chodziło, żeby dotknąć przeciwnika, uwikłał się w waśnie literackie m.in. z Maximilianem Hardenem i Karlem Krausem. Wydaje się, że felietony z podróży pisał całkiem inny człowiek, chociaż w nich widać »styl Kerra«.

15 lutego 1933 r. Alfred Kerr musiał uciekać z Niemiec. Przez Czechosłowację i Szwajcarię udał się do Francji, a końcem 1935 r. do Londynu. Jak ciężki dla niego był okres emigracji pokazuje książka córki »Als Hitler das rosa Kaninchen stahl« (1973). Przerwaną aktywność podjął w okresie powojennym. Kerr zmarł 12 października 1948 r. w Hamburgu podczas podróży służbowej, która miała przypuszczalnie przynieść wiadomości o nowym teatrze niemieckim.

Alfred Kerr, by Lovis Corinth, 1907
Alfred Kerr. Portret wykonany przez Lovisa Corintha, 1907.
Źródło: Wikimedia Commons

Dzieła (wybór)

  • Godwi. Ein Kapitel deutscher Romantik, 1898.
  • Schauspielkunst, 1904.
  • Das neue Drama, 1905.
  • Die Harfe. 24 Gedichte, 1917.
  • Die Welt im Drama., 5 tomów, 1917 (= Gesammelte Schriften, Erste Reihe)
  • Die Welt im Licht, 2 tomy, 1920 (= Gesammelte Schriften, Zweite Reihe)
  • Krämerspiegel. 12 Gedichte mit Musik von Richard Strauss, 1921.
  • O Spanien! Eine Reise, 1924.
  • Yankee-Land. Eine Reise, 1925.
  • Es sei wie es wolle, Es war doch so schön! 1928.
  • Die Allgier trieb nach Algier … Ausflug nach Afrika, 1929.
  • Die Diktatur des Hausknecht, 1934.
  • Walther Rathenau. Erinnerungen eines Freundes, 1935.
  • Melodien. Gedichte, 1938.

Literatura

  • Renate Heuer: „Kerr, Alfred” w Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 11, Duncker & Humblot, Berlin 1977, ISBN 3-428-00192-3, s. 532–534 (online).
  • Marcel Reich-Ranicki: Alfred Kerr – Der kämpfende Ästhet w Die Anwälte der Literatur. dtv, München 1996, ISBN 3-423-12185-8, s. 130–143.