Friedrich Adler

Johann Heinrich Friedrich Adler (ur. 18 października 1827 w Berlinie; zm. 15 września 1908 tamże) - niemiecki architekt i archeolog. (wyznania luterańskiego)

Friedrich Adler. Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Johann Karl Friedrich Adler (1788-1857), handlarz mąką; matka Marie Louise Dorothea z domu Kochhann (zm. 1866); - ożenił się 1) w Berlinie 21 października 1854 r. z Christianą Dorotheą Pauliną (zm. 1866), córką profesora Wilhelma Karla Franza Köhlera, 2) w Berlinie 12 września 1867 r. z Karoliną Dorotheą, córką profesora filozofii Friedrich Adolf Trendelenburg; z 1) małżeństwa miał 5 córek m.in. Annę, która, poślubiła archeologa Wilhelma Dörpfelda, a z 2) małżeństwa 1 córkę.

Życiorys

 Friedrich Adler studiował w berlińskiej Bauakademie, m.in. u Karla Böttichera, Friedricha Augusta Stülera i Heinricha Stracka, tam też wykładał w latach 1859–1903 (od 1861 jako docent, a od 1863 jako profesor historii architektury). W 1870 r. został mianowany radcą budowlanym, w 1877 tajnym radcą budowlanym, w 1896 rzeczywistym tajnym nadradcą budowlanym. W latach 1877-1900 był radcą w Ministerstwie Robót Publicznych i jako takowy zajmował się działem budowy kościołów. Był członkiem Pruskiej Akademii Sztuki i Niemieckiego Instytutu Archeologicznego.

Wieże kościoła św. Tomasza w Berlinie. Źródło: Wikimedia Commons

Odbył podróż do Francji, Włoch, Grecji, Azji Mniejszej i Palestyny. W latach 1874-81 kierował razem z Ernstem Curtiusem niemieckimi wykopaliskami w Olimpii. W 1876 r. odkrył talent Wilhelma Dörpfelda, który wziął udział jako asystent podczas wykopalisk w Olimpii. Należał także do nielicznych, którzy wcześnie poznali znaczenie Heinricha Schliemanna.

Friedrich Adler był wysoko cenionym nauczycielem. W architekturze reprezentował eklektyzm i usiłował łączyć razem elementy architektury średniowiecznej i starożytnej Grecji. Zbudował m.in. kościół St.-Thomas-Kirche (1864-1869, kościół św. Tomasza; imię dotyczy Tomasza Apostoła) w Berlinie, kościół Elisabethkirche w Wilhelmshaven (1869–1872, Christus- und Garnisonkirche (Wilhelmshaven)), kościół Paulskirche (1874–79, kościół św. Pawła Apostoła) w Bydgoszczy (wówczas Bromberg), muzeum w Olimpii (1883), kościół Erlöserkirche z domem pielgrzyma (1898, kościół Zbawiciela) w Jerozolimie i restaurował m.in. katedrę w Szlezwiku oraz Schloßkirche (kościół Zamkowy) w Wittenberdze jako pomnik Reformacji (1892).

Dzieła (wybór)

• Die Baugeschichte von Berlin, 1861
• A. Schlüter, 1862/63.
• Das Pantheon in Rom, 1871.
• E. Curtius, F. Adler (wyd.): Olympia und Umgegend. 2 Karten und 1 Situationsplan, gezeichnet von Kaupert und W. Dörpfeld, 1882.
• Przedmowa do dzieła H. Schliemanna Tiryns, 1886.
• Die Schlosskirche in Wittenberg, ihre Baugeschichte und Wiederherstellung, 1895.
• Das Mausoleum zu Halikarnass, 1900.

Literatura

• Hans Riemann: „Adler, Johann Heinrich Friedrich.” W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 1, Duncker & Humblot, Berlin 1953, ISBN 3-428-00182-6, s. 71 (online).