Adam Friedrich Oeser

Adam Friedrich Oeser (ur. 17 lutego 1717 roku w Bratysławie, zm. 18 marca 1799 roku w Lipsku) - niemiecki malarz, rzeźbiarz i ilustrator książek. (wyznania ewangelickiego)

Adam Friedrich Oeser
Portret Adama Friedricha Oesera wykonany przez Antona Graffa (Musée des Beaux-Arts de Strasbourg).
Źródło: Wikimedia Commons

Genealogia

Ojciec Johann Friedrich Oeser; matka Rosine Schwarzöhrl; - ożenił się w 1745 roku z Rosine Elisabeth Hohburg; mieł 2 synów Johanna Friedricha Ludwiga (1751–91), malarz , Karla (1756- przed 1791), nauczyciel rysunku i szermierki w akademii rycerskiej w St. Petersburgu, oraz 2 córki m.in. Wilhelminę (1755–1813, która wyszła za mąż za Christiana Gottlieba Geysera, 1742–1803, rytownika), rysowniczka,  Friederike Elisabeth (1748–1829) przyjaciółka Johanna Wolfganga von Goethego.

Życiorys

Okres nauki

Adam Friedrich Oeser w 1728 roku rozpoczął naukę w Bratysławie u malarza martwej natury i dekoracji, Friedricha Kamaufa. Po krórkim pobycie w Wiedniu w 1730 roku, nauczył się w latach 1731-32 w Bratysławie podstaw rzeźbienia u Georga Raphaela Donnera. Od Donnera przejął zwarte i spokojne elementy stylu rzeźby. Kolejne lata aż do 1739 roku spędził ponownie w Wiedniu, gdzie przypuszczalnie pobierał nauki u Jakoba van Schuppena, Daniela Grana i Martina van Meytensa.

Drezno

W 1739 roku przybył do Drezna, gdzie wszedł w grono grafa Heinricha von Bünau (1697–1762) w Nöthnitz oraz poznał tam Johanna Joachima Winckelmanna (1717–68), który w latach 1754-55 mieszkał u Oesera i poznawał u niego sztukę rysowania. Na początku wojny siedmioletniej opuścił w 1756 roku Drezno i mieszkał do 1759 roku w pałacu grafa Bünau w Dahlen koło Oschatz, który wyposażył w ścienne i sufitowe malowidła ( w 1973 roku zniszczone podczas pożaru).

Lipsk

W 1759 roku przeniósł się do Lipska, gdzie żył aż do śmierci. W 1763 roku odwiedził go tutaj Johann Georg Sulzer wraz ze swoimi podopiecznymi Johannem Casparem Lavaterem, Johannem Heinrichem Füssli i Felixem Heßem.
6 lutego 1764 roku został pierwszym dyrektorem w nowo otwartej Akademii Rysunku (obecnie Hochschule für Grafik und Buchkunst), która od 1765 roku mieściła się w Pleißenburgu. W 1766 roku został przyjęty do loży wolnomularskiej Freimaurerloge Minerva zu den drei Palmen i do loży Balduin zur Linde.
Adam Friedrich Oeser zmarł w wieku 82 lat w Lipsku i został pochowany na cmentarzu Alter Johannisfriedhof. W 1867 roku zwłoki jego były ekshumowane i przeniesione na Neuen Johannisfriedhof. Jego płyta nagrobna została wmurowana w zewnętrzną ścianę kościoła Nikolaikirche.

Znaczenie

Oeser rysownik

Adam Friedrich Oeser ceniony był jako ilustrator książek. Jego szkice do publikacji Christiana Fürchtegotta Gellerta, Winckelmanna, Goethego, Christopha Martina Wielanda itd. były przeważnie wykonywane przez takich grawerów jak: Christian Gottlieb Geyser, Johann Friedrich Bause i Jacob Wilhem Mechau.
Do wydanej w 1755 roku przez Winckelmanna książki Gedanken über die Nachahmung der griech.Werke in der Malerei und Bildhauerkunst narysował winiety. Poza tym stworzył miniatury dekoracyjne prace, z których nie wiele się zachowało. Pod względem artystycznym przyłączył się do Louisa de Silvestre'a, Antona Raphaela Mengsa i Christiana Wilhelma Ernsta Dietricha.
W 1779 roku opublikował zebrane ryciny w sprawozdaniu o dwóch zbiorach obrazów, w Hannowerze (Slg. Wallmoden) i Hamburgu (Slg. Schwalbe) pt.Schreiben an Herrn v. Hagedorn … (Pismo do Pana Christiana Ludwiga von Hagedorna).

Twórczość w Lipsku

W Lipsku Adam Friedrich Oeser poświęcił się przede wszystkim malarstwu dekoracyjnemu. Oprócz malunków w różnych domach mieszczańskich i pałacu Gohliser Schlösschen (1780) wykonał liczne publiczne zlecenia m.in. dekoracje kurtyny dla teatru (1766) i dekoracja sufitu w nowym lipskim teatrze (1781), malowidło plafonowe w starym budynku Gewandhaus jak również w latach 1785-96 nowe malowidła w kościele Nikolaikirche (ołtarz, ściany i sufit, znane jako „Biblia Oesera”). Poza tym zaprojektował różne pomniki i grobowce, które zostały wykonane przez różnych rzeźbiarzy m.in. wczesnoklasycystyczny pomnik poety Christiana Fürchtegotta Gellerta i razem z Johannem Carlem Friedrichem Dauthe w Lipsku grobowiec księcia elektora saskiego i króla polskiego Augusta III Sasa.

Twórczość w Weimarze

Od 1755 roku pracował także dla dworu w Weimarze, gdzie do 1785 roku był doradcą artystycznym księżnej Anny Amalii. W 1758 roku wykonał malunki w pałacu Schloß Osmanstedt koło Weimaru, w 1772 podjął się urządzenia ulubionego miejsca wypoczynku księżnej Anny Amalii, parku Tiefurter Park, który jest zaliczany do najwybitniejszych ogrodów angielskich. Od 1775 roku wykonywał malowidła sufitowe w pałacu Wittumspalais.

Oeser nauczyciel

Jako malarz elektorskiego dworu Adam Friedrich Oeser uczył jednocześnie jako profesor w drezdeńskiej akademii. Jego uczniami byli m.in. Heinrich Friedrich Füger, Christoph Nathe i Johann Christian Reinhart, a w latach 1766-68 lekcje rysunku brał u niego także Johann Wolfgang von Goethe.

Podsumowanie

Zasługi Oesera leżą przede wszystkim w nauczaniu i krzewieniu teorii Winckelmanna w Saksonii. Jako typowy przedstawiciel wczesnego neoklasycyzmu kierował się przede wszystkim teorią sztuki Winckelmanna i Hagedorna.

Dzieła (wybór)

Literatura

  • Timo John, Andreas Stolzenburg: „Oeser, Adam Friedrich”. W: Neue Deutsche Biographie (NDB). Tom 19, Duncker & Humblot, Berlin 1999, s. 457–485.
  • Joseph Eduard Wessely: „Oeser, Adam Friedrich”. W: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 24, Duncker & Humblot, Leipzig 1887, s. 468.
  • Timo John: Adam Friedrich Oeser (1717–1799). Studie über einen Künstler der Empfindsamkeit. (Zugl.: Halle, Wittenberg, Univ., Diss., 1999), Sax-Verlag, Beucha 2001.

Linki

Autor: Roman Penkała